Elektif sezaryen ameliyatlarında perioperatif uygulamaların EROS protokolüne göre değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma elektif sezaryen ameliyatlarında perioperatif uygulamaların obstetrik cerrahide hızlandırılmış iyileşme protokolüne (Enhanced Recovery in Obstetric Surgery – EROS) göre değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı ve prospektif bir çalışma olarak yapılmıştır. Araştırma Ağustos 2016 ve Mayıs 2017 tarihlerinde Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği'nde yürütülmüştür. Örneklemini ise araştırmaya dahil olma kriterlerini karşılayan ve gönüllü 100 kadın oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak amacı ile kadınların bazı tanıtıcı özellikleri ile EROS protokolü önerilerini içeren, araştırmacı tarafından literatür taraması yapılarak oluşturulan veri toplama formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler; sayımla belirlenen değişkenler için sayı ve %, ölçümle belirlenen değişkenler için ortalama ± standart sapma ve en az - en çok şeklinde gösterilmiştir. Preoperatif bilgilendirme ve danışmanlık her kadına uygulandı. Bağırsak hazırlığı ve premedikasyon hiçbir kadına uygulanmadı. Preoperatif katı gıda kısıtlama zamanı ortalama 12,17±3,37 saat, preoperatif sıvı kısıtlama zamanı ortalama 10,36±2,85 saat bulundu. Ameliyattan 2 saat öncesine kadar hiçbir kadına karbonhidrattan zengin içecek verilmedi. Kadınların %4'üne preoperatif I.V sıvı takviyesi yapıldı. Kadınların %2'sine preoperatif DMAH uygulandı. Her kadına yenidoğanın kordu klemplendikten sonra antibiyotik profilaksisi uygulandı. Kadınların %77'sine spinal anestezi; %23'üne ise genel anestezi uygulandı. Cerrahi kesi boyu ortalama 15,83±0,81 cm bulundu. Hipoterminin önlenmesinde her kadına ameliyat sırasında alt şilte ve uyandırma bölümünde havalı battaniye kullanıldı. Kadınların %58'ine I.V sıvı takviyesi olarak 1000 cc SF ve 500 cc yapay kolloid; %26'sına ise sadece 1000 cc SF verildi. Kadınların hiçbirisine NG tüp ve dren kullanılmadı. Kadınların sadece %5'ine ameliyat sonrasında DMAH uygulandı. Her kadına ameliyat sonrasında antibiyotik doz tekrarı yapıldı. Kadınların üriner kateter çıkarılma zamanı ortalama 7,99±2,86 saat olarak belirlendi. Kadınların hiçbirisinde üriner kateterizasyon işlemi tekrarlanmadı. Kadınların her birine I.V sıvı takviye olarak 2000 cc kristaloid mayi verildi. Kadınların sadece %2'sinde bulantı oldu, fakat tedavi uygulanmadı. Kadınların %96'sında analjezi gereksinimi duyuldu. Bunların %91'inde opioid içermeyen analjezikler kullanıldı. Her kadına yazılı ve sözlü taburculuk eğitimi yapıldı. Kadınların hepsi postoperatif 2. günde taburcu edildi. Kadınların hiçbirinin 40 gün içerisinde hastaneye tekrar yatışı olmadı. Her kadına postoperatif 10. gün ve 1. ayda kontrol randevuları verildi.Preoperatif dönemde kadınların sezaryen ameliyatına özel hem sözel hem de yazılı materyallerle bilgilendirilmesi, sezaryen ameliyatlarının zamanına göre minimum aç kalma süreleri hesaplanarak, altı saat öncesine kadar katı gıda, iki saat öncesine kadar sıvı almasının sağlanabileceği, cerrahiden iki saat öncesine kadar karbonhidrattan zengin içecek verilmesi konusunun değerlendirilebileceği, postoperatif dönemde komplikasyon gelişmeyen ve iyileşmesi güzel ilerleyen kadınların gaz çıkışını beklemeden, istedikleri zaman yiyip içebilmeleri hususunun yeniden değerlendirilebileceği, emzirmenin spinal anestezi alan kadınlar için ameliyathanede başlatılması konusunda gerekli düzenlemelerin yapılabileceği, daha fazla kanıt elde edebilmek için ERAS ve EROS protokolü ile ilgili deneysel çalışmaların yapılması önerilmektedir. Anahtar kelimeler : EROS protokolü, sezaryen, hemşirelik

This study was conducted as a descriptive and prospective study to evaluate perioperative practices in elective cesarean operations according to the Enhanced Recovery in Obstetric Surgery (EROS) protocol. The research was conducted in August 2016 and May 2017 at Gulhane Education and Research Hospital Gynecology and Obstetrics Clinic. The sample consisted of 100 volunteer women that met research inclusion criteria. In the research, data collecting form was used that created by researching the literature by the researcher and consists of some descriptive characteristics of women with EROS protocol proposals in an attempt to collect the data. The SPSS 22.0 program was used to evaluate the data obtained from the study. Descriptive statistics were shown as number and % for variables determined by count, Mean ± standard deviation for the variables determined by measurement and at least-most. Preoperative informing and counseling was applied to every woman. Intestinal preparation and premedication were not applied to any woman. It was found that mean preoperative solid food restriction time was 12.17 ± 3.37 hours, mean preoperative fluid restriction time was 10.36 ± 2.85 hours. No woman was given carbonhydrate-rich beverage until two hours before surgery. Preoperative IV fluid supplementation was performed in 4% of the women. Preoperative LMWH was applied to 2% of the women. Each woman was treated with antibiotic prophylaxis after newborn's cord was clamped. 77% of women was applied spinal anesthesia; 23% of them was applied general anesthesia. Surgical incision size was found to be 15.83 ± 0.81 cm. In the prevention of hypothermia, lower mattress was used during the operation and air blanket was used in the wake-up area for each woman. 58% of women were treated with 1000 cc saline and 500 cc artificial colloid as IV fluid supplement; 26% had only 1000 cc saline. None of the women used NG tubes and drains. Only 5% of women were treated with LMWH after the operation. Each woman received an antibiotic dose recovery after the operation. It was determined that the mean urinary catheter removal time of the women was 7.99 ± 2.86 hours. Urinary catheterization was not repeated in any of the women. Each of the women was given 2000 cc crystalloids as IV fluid supplement. Only 2% of women had nausea, but treatment was not applied. Analgesia was required in 96% of the women. Opioid-free analgesics were used in 91% of these. Written and oral discharge training was given to each woman. All of the women were discharged on the second postoperative day. None of the women had been hospitalized again in 40 days. Each woman was given appointments at the postoperative 10th day and 1st month.It is recommended that in preoperative period women should informed with both verbal and written materials specific to the cesarean section, minimum hunger periods calculated according to the cesarean section time, six hours before solid food, liquids can be provided until two hours, it will be able to evaluate the issue of carbonhydrate-rich beverage until two hours before, women that do not develop complications in the postoperative period and are well progressed can reevaluate their ability to eat and drink when they want without waiting for the release of gas, the necessary arrangements can be made for the initiation of breastfeeding in the operating room for women receiving spinal anesthesia, empirical studies can be conducted on ERAS and EROS protocol to obtain more evidence. Key Words : EROS protocol, cesarean, nursing