Erken postpartum dönemdeki annelere verilen eğitimin, annelerin yorgunluğuna ve bebeğin uyku düzenine etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma erken postpartum dönemdeki annelere verilen eğitimin, annelerin yorgunluğuna ve bebeğin uyku düzenine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma Ocak–Mayıs 2017 tarihleri arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.D. Yenidoğan ve Sağlam Bebek Polikliniğinde yürütülmüştür. Bu tarihler arasında 0-3 aylık bebeğe sahip 79 anneye ulaşılmıştır. Veriler, 3-15 Günlük Bebeklerde Uyku Alışkanlığını Değerlendirme Anketi, 1-3 Aylık Bebeklerde Uyku Alışkanlığını Değerlendirme Anketi, Yorgunluk İçin Görsel Benzerlik Skalası (YİGBS) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ile toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi için SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler için sayı ve yüzdelik, ölçümle belirlenen değişkenler için ortalama ve standart sapma, ikili kategorik verilerin bağımlı değişkenlerle karşılaştırılmasında bağımsız iki örmek t test, ikiden fazla kategorik verilerin bağımlı değişkenlerle karşılaştırılmasında tek yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. Gruplar arasında fark bulunması durumunda farklılığın kaynağını belirlemek üzere tukey testi uygulanmıştır. İkiden fazla değişken grubu arasında ilişkiyi incelemek için ki-kare testi, YİGBS ve ÇBASDÖ arasındaki ilişki için pearson korelasyon katsayısı uygulanmıştır. İstatistiksel önemlilik için p<0.05 kabul edilmiştir.Annelerin %57'si 30 yaş altı, %43'ü 30 yaş ve üzeri, %50,6'sı lisans ve üzeri eğitime sahip, %24'ü lise mezunu, %50,6'sı sezaryen, %49,4'ü vajinal yolla doğum yapmıştır. Gebeliklerin %92,4'ünün istenen gebelik olduğu belirtilmiş, bebeklerin %44,3'ü birinci çocuk, %43'ü ikinci çocuktur. Annelerin %60'ının doğumdan sonra ilk 40 gün, yardım alma beklentisi içerisinde olduğu, doğumdan sonra annelere yardım eden kişinin çoğunlukla eş ve anne olduğu belirtilmiştir. ÇBASDÖ ile YİGBS arasında ilişki bulunmamıştır. Sosyal destek ve yorgunluk birbirinden bağımsız değişkenler olup annenin sosyal destek alıp almaması, yorgunluğunu etkilememektedir. Annelerin eğitiminin ve yaşının postpartum yorgunluk düzeyini etkilemediği, 2nci ay sonu sezaryenle doğum yapan annelerin, vajinal yolla doğum yapan annelerden daha yorgun oldukları, ailenin sahip olduğu çocuk sayısının annenin aldığı sosyal desteği ve annenin postpartum yorgunluk düzeyini etkilemediği saptanmıştır. Annelerin bebeklerini uyuturken emzirdikleri ve geleneksel yöntemler (emzik/biberon verme,kucakta/ayakta sallama, masaj yapma, ninni/müzik dinletme, gevşek/ters kundak) kullandıkları, 2nci ay sonu eğitim verilen çalışma grubu annelerin bebeği gece uyutma ve bebek gece uyandığında bebeğe uyku düzeni kazandırmada olumlu davranışların (yatağında sırtını pışpışlama ve ışığı kapatıp, sessiz ortam sağlama ve ışığı açmadan emzirme/bez değiştirme/sessizce bakımını yapıp, yatağına yatırma) arttığı saptanmıştır. Eğitim sonrası (2nci ay sonu) çalışma grubundaki anneler; bebeğin uyku düzeninin yormadığını, bebeğe uyku düzeni kazandırılabileceğini, emzirme ile uyku arasında ilişki olduğunu, bebeğin uykusunun genelde iyi olduğunu belirtmişlerdir. Bebeğin uyku pozisyonu olarak sırtüstü yatırma, yüksek oranda (%92,3) artmıştır. Anneler kanguru bakımı, ani bebek ölüm sendromu ve infantil kolik hakkında bilgilerinin olduğunu ifade etmişlerdir. Annelerin yarısından çoğu, gebeliklerinin 32nci haftasından itibaren anne sütü ve emzirme eğitimi aldıkları ancak bebeğin uyku düzeni ile doğum sonu dinlenme ve destek alma konularında eğitim almadıklarını belirtmişlerdir.

This study was conducted to evaluate the effect of the education given to the mothers in the early postpartum period on the fatigue of the mothers and the sleeping pattern of the baby. The study was carried out between January and May 2017 Health Sciences University Gülhane Training and Research Hospital Department of Pediatrics. Between these dates, 79 mothers with 0-3 month old babies were reached. The data were collected with Evaluation Questionnaire for 3-15 Daily Baby Habits, Questionnaire for Assessment of Sleep Habits in 1-3 Months, Visual Analogy Scale for Fatigue and Multidimensional Scale of Perceived Social Support. 20.0 package program was used for statistical analysis of the data. One-way ANOVA test was used to compare two categorical data with dependent variables. The mean and standard deviation for the descriptive statistics, the mean and standard deviation for the measured variables, the independent two-sample t test for comparison of dependent categorical data with dependent variables. When there is a difference between the groups, the tukey test was used to determine the source of the difference. Pearson correlation coefficient was applied for the relationship between the chi-square test, VASF and MSPSS, to investigate the relationship between the two variables. p<0.05 was considered for statistical significance. 57% of the mother's were under 30 years old, 43% were over 30 years old, 50.6% have undergraduate and over education, 24% of high school graduates, 50.6% delivered by caesarean section, 49.4% by vaginal delivery. It was stated that 92.4% of the pregnancies were the desired pregnancy, 44.3% of babies are first child and 43% are second child. It is stated that 60% of the parents are in the first 40 days after the birth, they are expecting to receive help, and the mother who helped the mother after birth is mostly spouse and mother. There was no relationship between CBASD and YİGBS. Social support and fatigue are independent variables, and whether your mother receives social support does not affect your tiredness. Mother's education and age did not affect the level of postpartum fatigue, it was determined that mothers who delivered with cesarean section at the end of the 2nd month were more tired than mothers who delivered vaginally, the number of children with a family, maternal social support and mother's postpartum fatigue level.The study group who had breastfed while their babies slept and how they used traditional methods (pacifier/ bottle feeding/ standing, massage, lullaby/ music listening, swaddiling clothes) were given to the mothers by their parents. (putting the back of the bed in the bed and turning off the light, providing a quiet environment and breastfeeding/ changing the cloth/silent care, laying on the bed). In the study group after the training (2 nd month), it was found that the sleeping position of the baby increased in the high position (92.3%), that the sleeping order of the mother did not go away, that the sleeping order could be given to the baby and that there was a relationship between breastfeeding and sleep, respectively. They stated that information about kangaroo care, sudden infant death syndrome and infantile colic. Most of the mother's were found to have been educated in breastfeeding and breastfeeding since the 32nd week of pregnancy, but that they did not receive training in sleep and postpartum rest and support.