Tüzel kişi yönetim kurulu üyesi adına atanan gerçek kişinin niteliği ve sorumluluğu

Abstract

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, ticari hayatın önemli aktörlerinden olan anonim şirketlerin yönetim ve işleyişlerine ilişkin önemli yenilikleri de beraberinde getirmiştir. Tüzel kişilere, bizzat, anonim şirketin yönetim kurulu üyesi olarak seçilme imkanının tanınması bu yeniliklerden biridir. Tez kapsamında öncelikle yönetim kurulu üyelerinin seçimi, üyelik sıfatlarının kaybı, hak ve yükümlülükleri ile sorumluluklarının kapsamı ele alınacak, ardından tüzel kişinin yönetim kurulu üyesi olarak seçilmesi halinde, tüzel kişi adına atanacak gerçek kişinin seçim usulü, bu kişinin niteliği ve mahiyeti ile bu kişiler tarafından yönetim kurulu üyeliğinden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerin kullanımının nasıl gerçekleştirileceği değerlendirilecektir. Ardından, tüzel kişi yönetim kurulu üyesi, anonim şirket ve gerçek kişi arasındaki hukuki ilişkiler ayrı ayrı ele alınacaktır. Çalışmanın devamında, hukuk sisteminde bazı kurumların kötüye kullanılması suretiyle ortaya çıkan haksız menfaat sağlama örnekleri verilerek tüzel kişi yönetim kurulu üyesi adına atanan gerçek kişi makamının da kötüye kullanılması hususu örneklerle açıklanacaktır. Ardından, tüzel kişi adına atanan gerçek kişinin, gerek endişe duyulan kötüye kullanım halleri gerekse de herhangi bir kötüye kullanım olmasa dahi bulunduğu makamın anonim şirketin yönetim ve işleyişine doğrudan etki edebilecek bir konumda olması nedeniyle, sorumlu tutulması gerekliliği ve bu sorumluluğun kapsamı, doktrindeki gerçek kişinin sorumluluğuna ilişkin görüşler de ele alınarak değerlendirilecektir.

Turkish Commercial Code numbered 6102 brought significant amendments regarding the management and operation of joint stock companies, which are important economic actors of the business life. One of those significant amendments is the opportunity for legal entities to be a board member of joint stock company. Within the scope of this thesis, the appointment of board members, termination of the membership, rights and obligations of the board members and the scope of the liabilities will be examined first. Thereafter the appointment process, the nature and quality of the real person who is appointed on behalf of the legal entity and also the usage of the rights and obligations arisen from the board membership will be evaluated. Next, the legal relationships between the legal entity as a board member, joint stock company and real person will be discussed individually. Following the above, the misuse of the real person position will be clarified through examples and explanations of other misuse cases of some legal positions. Finally, the liability of the real person appointed on behalf of the legal entity will be examined and discussed, and the necessity and scope of this liability will be explained on the grounds of the concern of the misuse of this position and independently from such concerns, on the grounds of the real person's effect on the management and operation of joint stock company.