Dava metinlerine söylem çözümlemesi bağlamında bir yaklaşım denemesi: Yassıada davaları örneği

Abstract

Bu çalışmada belli bağlamlarda, belli temalar etrafında benzer söylemler üretildiği; bireylerin benzer yapıları, benzer anlamları üretmek için kullandıkları savı ileri sürülmektedir. Bu doğrultuda kurumsal bir söylem olan mahkeme salonu söylemi, belli bir bağlamda bireylerin konumlarına göre gerçekleştirdikleri `söylemler` bakımından incelenmeye elverişlidir. Bu bağlamda mahkeme salonu söyleminde sanıklar ve tanıklar tarafından kullanılan dilin söz varlığının, yapı ve ifade bakımından gösterdiği özelliklerin söylem çözümlemesi temelinde tespit edilebileceği düşünülmektedir.Çalışmanın amacı; genel anlamda, belli bir bağlamda, bir tema etrafında bireylerin konumlarına göre gerçekleştirdikleri dil tercihlerini göstermektir. Özel anlamda ise bu çalışmada, mahkeme salonu söyleminde sanık ve tanık söylemlerinin betimlenmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda sanık ve tanık ifadelerini sözcük, söz dizimi ve sözce düzeyinde; her açıdan ve bütüncül bir şekilde incelemek için bir plan tasarlanmıştır. Çalışmada söylem çözümlemesi temelinde söz bilimi, edim bilimi, konuşma çözümlemesi alanlarından faydalanılmıştır. Ayrıca gerekli görülen yerlerde bazı sözcük seçimleri, dil yapıları, ifade biçimleri yüzde ve frekanslarla da gösterilmiştir. Çalışmada, `Yassıada Davaları`nın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından yayımlanan duruşma tutanaklarından seçilen üç dava metni incelenmiştir. İnceleme bölümü; her dava için `Genel Özellikler`, `Dil Bilgisel Analiz / Dil Bilgisel Özellikler` ve `Retorik Analizi / Söylemsel Özellikler` olmak üzere üç ana başlık altında hazırlanmıştır. Üç aşamada gerçekleştirilen analiz ile sanıklar ve tanıklar tarafından kullanılan sözcük seçimleri, dil yapıları, ifade biçimleri belirlenmeye çalışılmıştır.

In this study, it is argued that in certain contexts, similar discourses are produced around certain themes, and that individuals use similar structures to produce similar meanings. In this direction, the courtroom discourse, which is an institutional discourse, is suitable to be examined in terms of the `discourses` made by individuals according to their positions in a certain context. In this context, it is thought that the features of the language used by the defendants and witnesses in courtroom discourse in terms of vocabulary, structure and expression can be determined on the basis of discourse analysis.The aim of the study; in general terms, it is to show the language preferences of individuals according to their position in a certain context, around a theme. Specifically, in this study, it is aimed to describe the discourse of the defendant and the witness in the courtroom discourse. In this direction, a plan has been designed to examine the statements of the defendant and witnesses at the level of vocabulary, syntax and utterance from every angle and in a holistic way. In the study, the fields of rhetoric, pragmatics and conversation analysis were used on the basis of discourse analysis. In addition, where necessary, some word choices, language structures, expressions are shown with percentages and frequencies. In the study, three case texts selected from the trial records of the `Yassıada Cases` published by the Grand National Assembly of Turkey were examined. The review section has been prepared for each case under three main headings: `General Characteristics`, `Grammatical Analysis / Grammatical Features` and `Rhetorical Analysis / Discursive Features`. With the analysis carried out in three stages, the choice of words, language structures and expressions used by the defendant and the witnesses were tried to be determined.