Öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmeleri önündeki engeller ve çözüm önerileri

Abstract

Küreselleşen dünya düzeninde durmaksızın ve çok hızlı bir şekilde değişimler meydana gelmektedir. Avcı ve toplayıcı topluluktan tarım toplumuna, tarım toplumundan sanayi toplumuna, sanayi toplumundan da bilgi toplumuna geçilmiştir. Bilgi toplumunun gereklilikleri insanı makine konumundan çıkarmış, işgörenlerin sosyal yönlerinin de performansları üzerinde etkili olduğunu ortaya çıkararak güçlendirme kavramının üzerinde durulmasını sağlamıştır. Güçlendirmede yapısal ve psikolojik güçlendirme olmak üzere iki görüş hâkimdir. Psikolojik güçlendirme, yapısal güçlendirmeyi kapsaması ve işgörenlerin kendilerini güçlendirilmiş olarak algılamalarına odaklandığı için daha önemli bir konudur. Güçlendirme kavramı zamanla eğitimde de üzerinde durularak önemli bir konu haline gelmiştir fakat öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmeleri önünde bazı engeller vardır.Nitel araştırma yöntemleri kapsamında bütünsel çoklu durum çalışması şeklinde desenlenen bu araştırmanın amacı: Afyonkarahisar ilinde görev yapmakta olan 16 öğretmenin, öğretmelerin psikolojik güçlendirilmeleri önündeki engellere ilişkin görüşlerinin neler olduğunu ortaya çıkarmak ve ortaya çıkarılan bu engellere ilişkin çözüm önerileri geliştirmektir. Afyonkarahisar ilinde 2020/2021 eğitim öğretim yılında, maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen 16 öğretmen, bu çoklu durum çalışmasının durumlarını oluşturmuştur. Çalışmaya katılan öğretmenler belirlenirken farklı kurum, farklı branş, farklı cinsiyet ve farklı yaşlardan öğretmenlerin görüşleri alınarak mümkün olduğunca çok çeşitli veri elde edilmeye çalışılmıştır. Araştırma Covid-19 Pandemisi döneminde gerçekleştirildiği için, araştırmada veri toplama aracı olarak sadece görüşmelerden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmelerinin önünde, anlam alt boyutunda, toplumun öğretmenlere olumsuz yaklaşımını, bazı yapısal unsurları, yöneticilerin öğretmenlere yaklaşımını, velilerin öğretmenlere bakış açısını, siyasi etmenleri, bilişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeleri ve öğrencilerin birtakım olumsuz etkilerini katılımcıların engel olarak algıladıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmelerinin önünde, yeterlilik alt boyutunda, öğretmen yetiştirme sürecinde var olan olumsuzlukları, hizmet içi eğitim faaliyetleri kapsamında karşılaşılan olumsuzlukları, öğretmenlerin yeterli olduklarını düşünmelerini, öğrencilerin öğretmenlerine kendilerini geliştirme ihtiyacı hissettirmemelerini, imkânların sınırlı olmasını, öğretmenlerin değişimlere ayak uyduramamasını, velilerin eğitsel faaliyetlere ilgisiz kalmalarını ve eğitim sisteminde öğretmenlerden yeterlilik ile ilgili yeterince beklentisinin olmamasını katılımcıların engel olarak algıladıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmelerinin önünde, özerklik alt boyutunda, öğretmenlere yöneticilerin, velilerin ve diğer öğretmenlerin yaptığı müdahaleleri, öğretmenlerin sorun yaşamaktan korkmalarını, mevzuatın öğretmenleri kısıtlamasını ve öğretmenlerin kendi haklarına ilişkin yeterince bilgi sahibi olmamalarını katılımcıların engel olarak algıladıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmelerinin önünde, etki alt boyutunda, öğretmenlerin fikirlerinin yöneticiler ve bakanlık tarafından önemsenmemesini, öğretmenlere etkilendikleri kararların alınma sürecine katılma olanağı verilmemesini, zümre öğretmenler kurulları ile ilgili olumsuzlukları ve mevzuatı katılımcıların engel olarak algıladıkları tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Güçlendirme, Psikolojik Güçlendirme, Öğretmen Güçlendirme.

In the globalizing world order, changes are occurring incessantly and very rapidly. There was a transition from the hunter-gatherer society to the agricultural society, from the agricultural society to the industrial society, from the industrial society to the information society. The requirements of the information society have removed the human from the position of a machine, revealing that the social aspects of the employees are also effective on their performance, and the concept of empowerment has been emphasized. There are two views on empowerment: Structural and psychological empowerment. Psychological empowerment is a more important issue as it includes structural empowerment and focuses on employees' perception of themselves as empowered. The concept of empowerment has become an important issue in education, but there are some obstacles to the psychological empowerment of teachers.The aim of this research, which is designed as a holistic multiple case study within the scope of qualitative research methods, is to reveal the opinions of 16 teachers working in Afyonkarahisar province about the obstacles in front of teachers' psychological empowerment and to develop solutions for these obstacles. In the province of Afyonkarahisar, in the 2020/2021 academic year, 16 teachers determined by maximum diversity sampling formed the cases of this multiple case study. While determining the teachers participating in the study, it was tried to obtain as much data as possible by taking the opinions of teachers from different institutions, different branches, different genders and different ages. Since the research was carried out during the Covid-19 Pandemic period, only interviews were used as data collection tool in the research.As a result of the research, it was determined that the participants perceived the negative approach of the society to teachers, some systemic elements, the approach of the administrators to the teachers, the perspective of the parents, the political factors, the developments in information technologies and some negative effects of the students as obstacles in the meaning sub-dimension, in front of teachers' psychological empowerment. As a result of the research, it was determined that the participants perceived the negativities in the teacher training process, the negativities encountered within the scope of in-service training activities, teachers' thinking that they were competent, the students' not making their teachers feel the need to improve themselves, the limited opportunities, the inability of the teachers to keep up with the changes, the indifference of the parents to the educational activities, and the lack of sufficient expectations from the teachers in the education system as obstacles in the competence sub-dimension, in front of teachers' psychological empowerment. As a result of the research, it was determined that the participants perceived the interventions of the administrators, parents and other teachers to the teachers, the fear of having problems, the restriction of the teachers by the legislation, and the teachers' lack of knowledge about their own rights as obstacles in the autonomy sub-dimension, in front of teachers' psychological empowerment. As a result of the research, it was determined that the participants perceived the teachers' opinions not to be taken seriously by the administrators and the ministry, the teachers were not given the opportunity to participate in the decision-making process that they were affected by, the negativities related to the group teachers' boards and the legislation were perceived as obstacles in the effect sub-dimension, in front of teachers' psychological empowerment.Keywords: Empowerment, Psychological Empowerment, Teacher Empowerment.