Biçimlendirici (formative) değerlendirmeye yönelik coğrafya öğretmenlerinin tutumlarının algılarının ve uygulamalarının belirlenmesi

Abstract

Eğitim- öğretim faaliyetleri, günümüzde geleneksel yöntemlerin aksine modern bir paradigma ve felsefeye bürünmüştür. Geleneksel yaklaşımlarda, öğretmen bilginin kaynağı rolündeyken öğrenci ise salt bilgiyi alıcı pozisyonundadır. Bu yaklaşım, süreç olarak eğitimde öğrenci aktifliğini minimize etmekte ve öğrencileri sürece katmaksızın onlara cansız bir nesneymiş gibi yaklaşılmasına sebep olmaktadır. Bu yanlışlığı gidermek adına son yıllarda eğitimde öğrencinin daha aktif olduğu, tek bir bilginin değil bilginin farklı bireylerce yapılandırıldığı çok doğrulu bir yaklaşım benimsenmiştir. Eğitim-öğretim sürecinde meydana gelen bu yöntem farklılığı hiç şüphesiz eğitim-öğretimin ne denli etkili olduğunun göstergesi olan ölçme ve değerlendirme etkinliklerine de yansımıştır. 2000li yılların başına kadar dünyada daha çok öğrencinin eğitim-öğretim sürecinde aktarılmak istenen kazanımları ne denli aklında tuttuğunu ölçen summatif (sonuç odaklı) ölçme değerlendirme yöntemi kullanılırken; 2000 yılından sonra daha çok öğrencinin süreç içerisindeki öğrenmesine atıfta bulunan Formatif (biçimlendirici) Değerlendirme yaklaşımı kabul görmüştür.Biçimlendirici Değerlendirme (BD) genel itibarıyla öğrencinin süreç içerisindeki öğrenmelerine atıfta bulunmaktadır. `Öğrenmeyi öğrenme` düsturundan hareket ederek, öğrencinin eksik ve yanlış öğrenmelerini algılamasına, kavram yanılgılarını düzeltmesine, bilgiyi doğru bir şekilde organize etmesine yardımcı olmaktadır. Öğretmen, öğrencilere not kaygısı olmadan öğrenmelerini gerçekleştirmeleri için fırsat sağlamaktadır. Eksik ve yanlış öğrenmelere anında dönüt-düzeltme uygulayarak sonradan tamiri güç sorunlar oluşmasının önüne geçmektedir. Bu değerlendirme akran ve öz değerlendirme gibi süreçlerle öğrencinin ölçme ve değerlendirme sürecine de aktif olarak katılmasını sağlamaktadır.Bu araştırmada, Biçimlendirici Değerlendirmeye yönelik Coğrafya öğretmenlerinin algı, tutum, uygulama gibi unsurlarının ne düzeyde olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca BD'nin Coğrafya öğretmenlerince tanınması ve gerekli şartlarda derslerde kullanılması için bir öncü olma amacı güdülmüştür. Araştırmada Nitel Araştırma süreçleri kullanılmıştır. Sürecin başında bir Literatür Taraması yapılmıştır. Ardından Karaman/Merkez'de bulunan 25 Coğrafya öğretmeninin oluşturduğu bir örneklem grubu ile yarı-yapılandırılmış bir mülakat formu oluşturularak görüşme/mülakat yapılmıştır. Görüşmeler, katılımcıların izni doğrultusunda kimi zaman ses kaydı alınarak kimi zaman ise eş zamanlı olarak not tutularak gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeler çeşitli nitel araştırma programlarında kodlanmış ardından araştırmacı tarafından analiz edilmiştir. Betimsel Analiz yöntemi kullanılarak katılımcıların görüşleri direkt olarak alıntılarla verilmiş ve bu görüşler yorumlanmıştır. Bu görüşmelerin sonucunda, Coğrafya öğretmenlerinin genellikle hangi ölçme-değerlendirme yöntemini kullandığı, izleme testleri hakkında bilgi sahibi olup olmadıkları, biçimlendirici değerlendirmeye yönelik herhangi bir uygulama yapıp yapmadıkları incelenmiştir. Araştırma neticesinde Biçimlendirici Değerlendirmenin daha çok meslekteki görev süresi 0- 5 ile 6-10 yıl arasında olan öğretmenlerce daha çok bilindiği görülmüştür. Ayrıca Coğrafya Dersi Öğretim Programı'ndaki yoğun bilgi paketinin kısıtlı bir sürede (genellikle 9 ve 10. sınıflarda haftada 2 saat) aktarılma zorunluluğu, Coğrafya öğretmenlerinin Biçimlendirici Değerlendirme etkinliklerini kullanmasını kısıtlamakta olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların verdiği yanıtlar analiz edildiğinde, öğretim programları içerisindeki yoğun bilgi yükünün Biçimlendirici Değerlendirme faaliyetlerinin etkili bir biçimde yapılmasının önüne geçtiği sonucuna varılmıştır. Bu hususlarda neler yapılacağı ise araştırmanın son kısmı içerisinde öneri olarak sunulmuştur. Bu önerilerle araştırmamızın sadece mevcut durumu sorgulaması değil aynı zamanda var olan unsurlara karşı çözüm önerileri getirmesi de sağlanmıştır. Bu önerilere araştırmanın son kısmından ulaşılabilmektedir.Biçimlendirici Değerlendirmenin bilinirliğini ve Coğrafya öğretmenlerince kullanılabilirliğini artırmak adına gerek hizmet içi eğitimler gerek müfredat (öğretim programı) değişimleri yapılmalıdır. Modern eğitimin bir gereği olan bu yaklaşım, ülkemiz eğitim sistemine entegre edilmeli ve öğretmenler bu hususta uzmanlaştırılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Ölçme-Değerlendirme, Biçimlendirici Değerlendirme, İzleme Testi, Dönüt- Düzeltme.

Education and training activities have adopted a modern paradigm and philosophy, contrary to traditional methods today. In traditional approaches, while the teacher is in the role of the source of information, the student is in the position of only receiving the information. This approach minimizes student activity in education as a process and causes students to be approached as if they are inanimate objects without involving them in the process. In order to eliminate this mistake, in recent years, a very correct approach has been adopted in education in which the student is more active and not a single piece of information is structured by different individuals. This difference in method during the education process is undoubtedly reflected in the measurement and evaluation activities, which are indicative of how effective education is. Until the early 2000s, the summative (result-oriented) assessment and evaluation method was used, which measures how much more students keep in mind the achievements in the education process; After 2000, the formative assessment approach, which refers to the learning of students in the process, has been accepted.Formative assessment (FA) generally refers to the student's learning in the process. Acting on the principle of learning to learn, it helps the student to perceive incomplete and incorrect learning, correct misconceptions, and organize information correctly. The teacher provides the students with the opportunity to realize their learning without grading anxiety. By applying instant feedback and correction to incomplete and wrong learning, it prevents problems that are difficult to fix later. This assessment also enables the student to actively participate in the assessment and evaluation process through processes such as peer and self-assessment.In this thesis, it was aimed to determine the level of Geography teachers' elements such as perception, attitude and practice for formative assessment. In addition, it is aimed to be a pioneer for the recognition of BD by geography teachers and to be used in lessons under necessary conditions. Qualitative Research methods were used in the research. A Literature Review was made at the beginning of the process. A semi-structured interview form was created and interviewed with a sample group of 25 Geography teachers in Karaman City. Interviews were conducted sometimes by taking audio recordings, and sometimes by taking notes simultaneously, in line with the permission of the participants. These interviews were coded and analyzed in various qualitative research programs. Using the Descriptive Analysis method, the opinions of the participants were given directly with quotations and these opinions were interpreted. As a result of these interviews, it was examined which measurement-assessment method generally used by Geography teachers, whether they had information about follow-up tests, and whether they made any application for formative assessment. As a result of the research, it was seen that formative assessment is more familiar to teachers whose tenure is between 0-5 and 6-10 years. In addition, it was concluded that the requirement to transfer the intensive information package in the Geography Lesson Curriculum in a limited time (usually 2 hours a week in 9th and 10th grades) restricts Geography teachers from using Formative Assessment activities. When the answers given by the participants were analyzed, it was concluded that the intensive knowledge load in the curriculum prevented the effective implementation of Formative Assessment activities. What to do in these matters is presented as a suggestion in the last part of the research. With these suggestions, our research was enabled not only to question the current situation, but also to suggest solutions to existing factors. These suggestions can be found in the last part of the study.In order to increase the awareness of Formative Assessment and its usability by Geography teachers, both in-service trainings and curriculum changes should be made. This approach, which is a requirement of modern education, should be integrated into the education system of our country and teachers should be specialized in this issue.Keywords: Assesment and Evaluation, Formative Assessment, Follow-Up Test, Feedback- Correction.