Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim sürecine uygun materyal ve kaynak kullanımı hakkındaki görüşleri

Abstract

İletişim ve teknoloji öncelikli olan bu çağda, devletler; eleştirel ve pratik düşünebilen, kendi toplumunun ve dünya toplumlarının problemlerini analiz edebilen, çözüm üreten, girişimci, katılımcı ve özgüven sahibi bireylere ihtiyaç duymaktadırlar. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitim Bilişim Ağı ve FATİH Projesi kapsamında, eğitim ve öğretimde teknoloji boyutunda çağdaş yenilikler ve fırsat eşitliği yaratma çabasının yanı sıra öğretmen adaylarının nitelikli bir eğitim alması ve mesleğini icra eden öğretmenlerin kendilerini geliştirebilmeleri için çeşitli imkânlar sunmaktadır.Söz konusu çalışma alanımız olan sosyal bilgiler dersi, öğretim programının yapısı gereği çeşitli materyaller ve etkinliklerle desteklenmediği takdirde öğrencilerin üzerinde monoton, sıkıcı ve ezberci bir etki yaratmaktadır. Bu sebeple sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulayıcısı olan öğretmenlerin, öğrencilerine verimli bir öğretim süreci sunabilmek için hangi materyal ve kaynakları tercih ettikleri ve bu tercihlerinin sebeplerinin neler olduğunun ortaya çıkartılması önem arz etmektedir. Bu araştırmada sosyal bilgiler öğretmenlerinin, öğretim sürecine uygun materyallerin ve kaynakların kullanımı hakkındaki görüşlerini ortaya çıkartmak amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, sosyal bilgiler dersi öğretim sürecinde kullanılan materyal ve kaynaklara ilişkin Konya ilinde bulunan ortaokullarda görev yapan sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri alınmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yaklaşımı kapsamında fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında 26 sosyal bilgiler öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Küresel COVID-19 (korona virüs) salgını nedeniyle görüşmeler, sesli ve görüntülü kayıt altına alınarak uzaktan gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerin bu şekilde gerçekleştirilmesi için Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğünden gerekli izinler alınmıştır. Çalışmada, veri toplama sürecinde görüşme yöntemi kapsamında elde edilen verilerin çözümlenmesinde, nitel veri analizi tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır. Analiz sürecinde toplanan veriler için sırasıyla kodlama, tema oluşturma, kod ve temaları düzenleme ve yorumlama aşamaları gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, sosyal bilgiler öğretmenlerinin, öğretim sürecinde; çeşitli materyaller ve kaynakları kullandıkları, materyal ve kaynak kullanımının öneminin ve öğretim sürecine olan katkılarının farkında oldukları, materyal seçerken ve hazırlarken birtakım özellikleri dikkate aldıkları tespit edilmiştir. Bunların yanı sıra yaşanan çeşitli sorunlar sebebiyle materyal ve kaynak kullanımı için uygun ortam oluşturmakla ilgili, özgün materyaller hazırlamakla ilgili ve öğretimde daha sık materyal ve kaynak kullanımı ile ilgili kendilerini yeterli görmedikleri tespit edilmiştir. Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı ve ilgili kurumlar tarafından öğretim sürecinde materyal ve kaynak kullanımına ilişkin yeni düzenlemeler gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Çalışma sonucunda, öğretmen görüşleri ve ilgili alan yazın dikkate alınarak öneriler kısmına detaylı olarak yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler öğretimi, Öğretmen görüşü, Öğretim süreci, Materyal ve kaynak.

In this era, when communication and technology are prioritized, states require individuals who can think critically and practically, analyze problems in their own and global societies, produce solutions, and are entrepreneurial, participatory, and self-confident. In addition to its efforts to create modern innovations and equality of opportunity in education and training in the dimension of technology, the Ministry of National Education offers various opportunities for teacher candidates to receive a qualified education and to improve themselves as teachers practicing their profession within the scope of the Education Information Network and FATIH Project.Due to the structure of the curriculum, the social science course, which is our field of study, creates a monotonous, boring, and rote-learning effect on students if it is not supported by various materials and activities. As a result, it is critical to reveal which materials and resources teachers, who are the implementers of the social science course curriculum, prefer in order to provide an efficient teaching process to their students, as well as the reasons for these preferences. The purpose of this study is to reveal the perspectives of social science teachers on the use of materials and resources appropriate for the teaching process. Within the scope of the study, the opinions of social studies teachers working in secondary schools in Konya were taken regarding the materials and resources used in the social studies course teaching process. In the research, phenomenology pattern was used within the scope of qualitative research approach. The study used the snowball sampling method, one of the purposeful sampling methods. A semi-structured interview form created by the researcher was used as a data collection tool in the study. 26 social science teachers were interviewed as part of the study. Because of the global COVID-19 (corona virus) epidemic, the interviews were conducted remotely via audio and video recording. To conduct the interviews in this manner, necessary permission was obtained from the Konya Provincial Directorate of National Education. In the study, content analysis, one of the qualitative data analysis techniques, was used in the analysis of data obtained during the data collection process using the interview method. The stages of editing, coding, theming and interpretation were carried out respectively, for the data collected during the analysis process. As a result of the findings, it has been determined that social science teachers use a variety of materials and resources in the teaching process, are aware of the importance of using materials and resources and their contribution to the teaching process, and consider some characteristics when selecting and preparing materials. Furthermore, it has been determined that they do not consider themselves sufficient in terms of creating a suitable environment for the use of materials and resources, preparing original materials, and using materials and resources more frequently in teaching due to various problems experienced. As a result, it is suggested that the Ministry of National Education and related institutions develop new regulations governing the use of materials and resources in the teaching process. The suggestions section is included at the end of the study, taking into account the opinions of the teachers and the relevant literature.Keywords: Teaching social studies, Teacher's opinion, Teaching process, Materials and resources.