Türkiye'nin Modernleşme Sürecinde Birey Anlayışları: Hermeneutik Bir Yaklaşım

Abstract

Bu çalışmada 1933 üniversite reformu sonrasında İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünde kurucu görev üstlenen felsefecilerimizden Takiyettin Mengüşoğlu ile Macit Gökberk'in temsil ettikleri felsefi yaklaşımlar, yüzyıl başında Avrupa'da ortaya çıkan felsefi görüşlerle karşılaştırmalı olarak ele alınmış, birey anlayışları bakımından irdelenmiştir. Türkiye'deki felsefi gelişmelerin tarihsel bir arkaplan okuması ile birlikte değerlendirildiği bu çalışmada, Mengüşoğlu'nun `yeni ontoloji` yaklaşımı çerçevesinde belirlenen antropolojik görüşleri, süreklilik göstermesi bakımından öğrencisi İoanna Kuçuradi'nin söylemleri ile birlikte ele alınmıştır. Macit Gökberk'in felsefe tarihi kapsamında yürüttüğü çalışmalar ise, dil, tarih, kültür anlayışı içerisinde belirlenen birey anlayışları bakımından, öğrencisi Bedia Akarsu'nun söylemleri ile birlikte ele alınmıştır. Bu araştırmalarda elde edilen bulgular, felsefenin çağdaş öğretilerinden olan hermeneutik yaklaşım ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.

In this research, philosophical approaches about the individual developed by Takiyettin Mengüşoğlu and Macit Gökberk, the professors who are among the founders of Istanbul University Department of Philosophy after the university reform in 1933, are analyzed in relation to the new philosophical views that arise in Europe at the beginning of the century. The philosophical developments in Turkey are discussed in light of the historical background of the period in the course of this investigation. Mengüşoğlu's anthropological views, which are formed by the `new ontology`, are discussed together with those of his successor Ioanna Kuçuradi, since they have some aspects in common. In addition, Macit Gökberk's works on the history of philosophy are analyzed with a particular focus on the individual as it is formed by language, history and culture, as well as in comparison with the works of his successor Bedia Akarsu. The findings that are attained in these studies are discussed using the hermeneutical approach, one of the contemporary disciplines of philosophy.