18. yüzyıl Şer'iyye Sicillerinde yer alan 137 numaralı muhasebe defterine göre Eyüp vakıfları (1191-1195)

Abstract

Bu çalışmada, 1191-1195 (1777-1781) yılları arasında Eyüp'te faaliyet gösteren vakıflar ve para vakıfları mali yönden incelenmiştir. 137 numaralı vakıf muhasebe defteri aracılığı ile belirlenen 36 vakfın gelir ve gider kalemleri ile gelir-gider dengesinde ortaya çıkan sorunları karşısında izledikleri yollar araştırmaya yön vermiştir. Ayrıca çalışmada adı geçen kiracı ve borçlular; cinsiyet, meslek, din ve kullanılan gayrimenkul türü gibi çeşitli gruplarda analiz edilerek, hangi insan profilinin nasıl ve ne şekilde vakıflardan yararlandığı sorularına da cevap aranmıştır.Araştırmalar sonucunda, gelir kalemlerinden dönemsel olarak elde edilen muaccele gelirleri ile vezaif giderleri üzerinden uygulanan rakabe yönteminin, gelir-gider dengesini sağlamada önemli bir konumda olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca rakabe yönteminin teorik hâli ile pratikteki uygulanması arasında farklar olduğu da belirlenmiştir.

In this study, waqfs and cash waqfs operating in Havass-ı Refia (Eyüp) between 1191-1195 (1777-1781) were analyzed financially. 36 waqfs determined through the waqfs accounting book no. 137; their income and expense items and the ways they followed in the face of the problems arising in the income-expense balanced guided the research. In addition the tenants and debtors mentioned in the study were analyzed in various groups such as gender, profession, religion and the type of the real estate used, and answers were sought to the questions of which human profile and how and how they benefit from waqfs.As a result of the research, it has determined that the `rakabe method` and `muaccele incomes`, have an important position in maintaning the balance of income and expenditure. It was also observed that there are differences between the theoretical form of `rakabe method` and its application in practise.