İstanbul Latin İmparatorluğu tarihi kuruluş devri (1204-1216)

Abstract

Batı dünyasının Doğu'ya düzenlenlediği Haçlı Seferleri (1095-1291) içerisinde Papa III. Innocentius'un gayretleriyle plânlanan Dördüncü Haçlı Seferi farklı bir yer tutmaktadır. Söz konusu sefer `kutsal toprakları` Müslümanların elinden almak üzere tasarlansa da akıbeti bakımından 13 Nisan 1204'te Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'un zaptıyla sonuçlanmıştır. Bu tarihten sonra Bizans parçalanırken İstanbul, Balkanlar ve Yunanistan'da Latinler tarafından kurulan birçok siyasî teşekkül ortaya çıkmıştır. Çalışmada bu siyasî yapıların gerek Bizans İmparatorluğu başkentinde kurulması gerekse jeopolitik konumu sebebiyle en önemlisi olan ve 1204-1261 yılları arasında hüküm süren İstanbul Latin İmparatorluğu'nun 1204-1216 yıllarını kapsayan kuruluş dönemi ele alınarak siyasî ve askerî tarihi ele alınmıştır.Bu bağlamda İstanbul Latin İmparatorluğu'nun doğu ve batı sınırları ayrı kısımlar hâlinde incelenmiştir. İmparatorluğun batısında II. Bulgar Krallığı, Epiros Despotluğu, Sırbistan, Selânik Latin Krallığı'yla olan siyasî ve askerî ilişkiler detaylı bir şekilde tetkik edilmiştir. Söz konusu siyasî teşekküllerden özellikle II. Bulgar Krallığı'yla olan mücadele burada geniş yer tutmuştur. Özellikle Bulgarlar Kaloyan (1197-1207) ve Boril (1207-1218) dönemlerinde İstanbul Latin İmparatorluğu'nu sürekli baskı altında tutmuştur. Ardından Latin İmparatorları I. Baudouin (1204-1205) ve I. Henri'nin (1206-1216) Bulgar tehdidine karşı farklı siyasetleri ve yürütülen politikaların sonuçları ortaya konulmuştur. Devletin doğusunda ise İstanbul Latin İmparatorluğu'nun varlığını ciddi şekilde tehdit eden İznik Bizans Devleti'yle vuku bulan mücadele hâli aktarılmıştır. I. Theodoros Laskaris'in (1204-1222) gayretleri neticesinde eski Bizans İmparatorluğu'nun vârisi olarak ortaya çıkan İznik Bizans Devleti, İstanbul Latin İmparatorluğu'nun batıdaki meşguliyetinden istifade ederek sıklıkla Anadolu'daki Latin tahakkümünü kırmıştır. 1204-1208 yıllarında yoğun bir şekilde gerçekleşen bu durum, 1211 yılına kadar sürmüştür. Bu tarihten sonra I. Henri liderliğindeki İstanbul Latin İmparatorluğu batı sınırını güvenceye almasının da vermiş olduğu rahatlıkla Anadolu üzerine sefere çıkarak İznik Bizans Devleti'ni ağır bir mağlubiyete uğratmış ve Marmara Denizi etrafında Latin hâkimiyetini tesis etmiştir. Akabinde iki taraf arasında Nymphaion'da (Nif/Kemalpaşa) bir barış antlaşması imzalanmıştır.Anahtar Kelimeler: Dördüncü Haçlı Seferi, İstanbul Latin İmparatorluğu, İznik Bizans Devleti, I. Baudouin, I. Henri, I. Theodoros Laskaris

Among the Crusades (1095-1291) which organized by Western World to the East, Fourth Crusade led by Pope Innocentius III. takes significant place. Although aforementioned military expedition ended up with the sack of Constantinople, capital city of Byzanzine Empire, on 13 April 1204 rather than rescuing `holy lands` from the hands of Muslims. Thereafter as Byzantium was falling apart, various political organizations, established by Latins, emerged in Constantinople, Balkans and Mainland Greece. In the study mainly focused on the military and political history of the Latin Empire of Constantinople (1204-1261) which is the most important comparing to other Latin-based organizations not only because of its establishment in the Byzantine Empire's capital but also its geopolitical position, covering the establishing years 1204-1216.In this context Eastern and Western borders of the Latin Empire of Constantinople were examined individually. In the West side of the empire, military and political relations with the Second Bulgarian Empire, Despotate of Epiros, Serbia, Latin Kingdom of Thessaloniki were analyzed in detail. Abovementioned of the political organizations, most particularly conflicts with the Second Bulgarian Empire took great part in this study. Especially during the reign of Kaloyan (1197-1207) and Boril (1207-1218), Bulgarians kept the West side of the Latin Empire of Constantinople under constant pressure. Following that Latin Emperors Baudouin I (1204-1205) and Henri I's (1206-1216) diverse policies against Bulgarian threat and its consequences were examined.On the East side of the state, struggle agaisnt the Nicaean Empire which severely threatened existence of the Latin Empire of Constantinople was cited. As a result of efforts by Theodoros Laskaris I (1204-1222), Nicaean Empire, which emerged as a heir to the former Byzantine Empire, taking advantage of the Latin Empire of Constantinople being distracted with the conflict on the West, frequently broke the Latin domination in Anatolia. This situation, which took place intensively in the years between 1204-1208, lasted until 1211. Post 1211, securing the Western border, Latin Empire of Constantinople led by Emperor Henri, went on a campaign through Anatolia and defeated Nicaean Empire led by Theodoros Laskaris I. Thus, Latin dominance was established around the Sea of Marmara. Following that peace was made between two sides in Nymphaion (Nif/Kemalpaşa).Keywords: The Fourth Crusade, The Latin Empire of Constantinople, The Nicaean Empire, Baudouin I, Henri I, Theodoros Laskaris I