Sürdürülebilir turizmin gelişiminde ekofeminist bir model önerisi

Abstract

Sürdürülebilir turizm, sosyo-ekonomik, kültürel ve çevresel boyutları olan ve turizminyapıcı bir şekilde gelişimini hedefleyen bir alandır. Sürdürülebilir turizmin gelişimininsağlanması için temel belirleyicilerin turizm alanlarında uygulanabilirliği oldukçaönemlidir. Temel belirleyicilerin uygulanması sürecinde ise turizm alanlarında çeşitlisorunlar ortaya çıkabilmekte ve ilgili durum gelişimin yavaşlamasına nedenolabilmektedir. Yapılan bu araştırmanın temel amacı, yıkıcı kapitalist uygulamalarlaataerkil kültür tarafından sömürülen insan ve diğer tüm canlıların, sürdürülebilir turizmvasıtasıyla katkı unsuru haline geldiği ve turizmin daha dişil nitelikler iledeğerlendirildiği ekofeminist bir model oluşturmaktır. Araştırmada, sürdürülebilirturizm faaliyetlerinin ve ekofeminist anlayışların var olduğu Köyceğiz ve Cumalıkızıksahaları temel alınmış ve bu alanlarda yaşayan yerel halk ile yarı yapılandırılmışgörüşme soruları temelinde derinlemesine görüşmeler sağlanmıştır. Bölge halkınasosyo-ekonomik, kültürel ve çevresel sürdürülebilir turizm bağlamında yapılanuygulamalar, gelişen süreçler ve tüm canlıların bu süreçlere ilişkin etkilenme düzeyitemelinde sorular sorularak ilgili destinasyonda ekofeminist değerlendirmeleryapılmıştır. Araştırmanın örneklemi belirlenirken amaçlı ve kurama yönelik örneklemyöntemi kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, sosyo-ekonomik, kültürel ve çevreselsürdürülebilirlik başlıkları altında temalara ulaşılmıştır. Ekofeminist temelde sosyo-ekonomik sürdürülebilirlik yaklaşımı temaları; yıkıcı turizm uygulamaları, eşitmuamele, eşit ifade hakkı, eşit ekonomik haklar ve antikapitalist yaklaşımdır. YıkıcıTurizm Uygulamaları ana teması altında, işletme temelli gelişim, yerel halkın planlamasürecine yetersiz katılımı ve düzensiz gelişen turizm faaliyetleri olmak üzere üç alttema belirlenmiştir. Antikapitalist Yaklaşım ana temasının alt temaları, faydanınekonomik olarak adil dağılımı ve rant temelli gelişim olarak belirlenmiştir. EşitEkonomik Haklar ana temasının alt temaları, kadın girişimciliğinin gelişimi, turizminekonomik faydaya etkisi ve sermaye yoksunluğu temelli sorunlardır. Eşit İfade Hakkıana temasının alt temaları, yerel halkın aktivizm süreci, yerel halkın görüşünü ifadeedebilmesi ve cinsiyet temelli ifade gücüdür. Eşit Muamele ana temasının alt temalarıise, cinsiyet temelli eşitlik ve istihdam temelli muameledir. Ekofeminist temeldekültürel sürdürülebilirlik yaklaşımı temaları, yerel kültürün korunması, yıkıcı turizmuygulamaları, nesillere aktarımdır. `Yerel Kültürün Korunması` ana temasıkapsamında oluşturulan alt temalar, `Kültürel Özün Ön Plana Çıkarılması, KültürelMiras Alanlarına Gelişim Desteği ve Kolektif Çaba`dır. `Nesillere Aktarım`, ana temasıkapsamında oluşturulan alt temalar, `Kültürel Varlığın Aktarımı ve Korunması veYaşam Tarzının Aktarıma Uygun Olarak Düzeni`dir. `Yıkıcı Turizm Uygulamaları` anateması kapsamında oluşturulan alt temalar ise, `Kültürel Yapılara Verilen Zararlar veMimari ve Restorasyon Temelli Sorunlar`dır. Ekofeminist temelde çevreselsürdürülebilirlik yaklaşımı temaları, nesillere aktarım, yıkıcı turizm uygulamaları vedoğanın korunmasıdır. `Nesillere Aktarım` ana teması kapsamında oluşturulan alttemalar, `İklim Krizi Farkındalığı, Çevre Bilinci Kazandırma ve Eğitimdir`. `YıkıcıTurizm Uygulamaları` ana teması kapsamında oluşturulan alt temalar, `DoğalYaşamın Tahribatı ve Kirliliğin Artışı`dır. `Doğanın Korunması` ana temasıkapsamında oluşturulan alt temalar, `Plansız Gelişmenin Önlenmesi ve ÇözümÖnerilerinin Geliştirilmesi`dir. İlgili başlıklar temelinde geliştirilen alt teoriler ile ilişkiliolarak kolektif feminist liderlik, küçülme, iklim krizi yönetimi, kültürel gelişim vekültürde farkındalık ve sürdürülebilir turizmde güçlendirme olmak üzere beş temelboyut oluşmuş ve oluşturan boyutlar ilgili temalar ile ilişkilendirilerek model ortayakonmuştur.Anahtar Kelimeler: ekofeminizm, sürdürülebilir turizm, sürdürülebilir turizmmodelleri, Köyceğiz, Cumalıkızık

Sustainable tourism is a field that has socio-economic, cultural, and environmentaldimensions and aims at the constructive development of tourism. In order to ensurethe development of sustainable tourism, the applicability of the main determinants intourism areas is very important. In the process of applying the basic determinants,various problems may arise in tourism areas and the related situation may cause thedevelopment to slow down. The main purpose of this research is to create anecofeminist model in which humans and all other living things, exploited by thepatriarchal culture with destructive capitalist practices, become contributors throughsustainable tourism and tourism is evaluated with more feminine qualities. The studywas based on the Köyceğiz and Cumalıkızık areas, where sustainable tourismactivities and ecofeminist understandings exist, and in-depth interviews wereconducted with the local people living in these areas on the basis of semi-structuredinterview questions. Ecofeminist evaluations were made in the relevant destination byasking questions to the people of the region on the basis of the practices made in thecontext of socio-economic, cultural, and environmentally sustainable tourism, thedeveloping processes, and the level of influence of all living things on theseprocesses. While determining the sample of the research, the purposive andtheoretical sampling method was used.According to the results obtained from the research, themes were reached under theheadings of socio-economic, cultural, and environmental sustainability. The themesof the socio-economic sustainability approach on an ecofeminist basis; are destructivetourism practices, equal treatment, equal expression, equal economic rights, and ananti-capitalist approach. Under the main theme of Destructive Tourism Practices,three sub-themes were determined as business-based development, insufficientparticipation of local people in the planning process, and irregular tourism activities.The sub-themes of the main theme of the Anti-Capitalist Approach were determinedas economically fair distribution of benefits and rent-based development. The sub-themes of the main theme of Equal Economic Rights are the development of women'sentrepreneurship, the effect of tourism on economic benefits, and problems based oncapital deprivation. The sub-themes of the main theme of Equal Expression are localpeople's activism process, local people's ability to express their opinions, and gender-based expression power. The sub-themes of the main theme of Equal Treatment aregender-based equality and employment-based treatment. The themes of the culturalsustainability approach on the basis of ecofeminism are the preservation of localculture, destructive tourism practices, and transmission to generations. The sub-themes created within the scope of the main theme of `Preservation of Local Culture`are `Highlighting the Cultural Essence, Development Support for Cultural HeritageSites and Collective Effort`. The sub-themes created within the scope of the maintheme of `Transmission to Generations` are `Transmission and Protection of CulturalHeritage and Order of Life Style in accordance with Transfer`. The sub-themescreated within the scope of the main theme of `Destructive Tourism Practices` are`Damages to Cultural Structures and Architectural and Restoration-Based Problems`.Ecofeminist fundamentally environmental sustainability approach themes aretransmission to generations, destructive tourism practices, and nature conservation.The sub-themes created within the scope of the main theme of `Transmission toGenerations` are `Climate Crisis Awareness, Environmental Awareness Raising, andEducation`. The sub-themes created within the scope of the main theme of`Destructive Tourism Practices` are `Destruction of Natural Life and Increase ofPollution`. The sub-themes created within the scope of the main theme of`Conservation of Nature` are `Preventing Unplanned Development and DevelopingSolution Suggestions`. In relation to the sub-theories developed on the basis of therelevant titles, five basic dimensions were formed, namely collective feministleadership, downsizing, climate crisis management, cultural development andawareness in culture, and empowerment in sustainable tourism, and the model waspresented by associating the constituent dimensions with the relevant themes.Keywords: ecofeminism, sustainable tourism, sustainable tourism models, Köyceğiz,Cumalıkızık