Stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde rekabet stratejilerinin rolü: Yiyecek içecek işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Bu tezin amacı stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde rekabetstratejilerinin düzenleyici rolünü, Nevşehir il sınırları içinde yer alan yiyecek içecekişletmeleri örneğinde belirlenmesidir. Araştırma için gerekli olan verilerin eldeedilmesinde anket formu kullanılmıştır. Nevşehir il sınırları içerisinde bulunan en azbeş çalışanı olan restoran işletmelerinin üst düzey bir yöneticisi ile görüşülerek gerekliveriler elde edilmiştir.Araştırma modelin tahmin değişkeni; stratejik esneklik ve iki alt boyutu olan kaynakesnekliği ve koordinasyon esnekliğidir. Sonuç değişkeni olarak ele alınan örgütsel çiftyeteneklilik ise yine keşfetme stratejisi ve kullanma stratejisi olmak üzere iki boyuttanoluşmaktadır. Düzenleyici değişken olarak modele dahil edilen rekabet stratejileri isekuramsal olarak maliyet liderliği, farklılaştırma ve odaklanma olmak üzere üçboyuttan oluşmasına rağmen yapılan analizler sonucunda maliyet liderliği vefarklılaşma olmak üzere iki boyut olarak ele alınmıştır.Düzenleyicilik etkisi ise process macro ile test edilmiştir. Düzenleyici değişken olarakiki boyutta ele alınan rekabet stratejilerinden maliyet liderliği stratejisinin stratejikesneklik ile örgütsel çift yeteneklilik arasındaki ilişkide hiçbir boyutta (stratejikesnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde, kaynak esnekliğinin keşfetmestratejisine olan etkisinde, kaynak esnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde,koordinasyon esnekliğinin keşfetme stratejisine olan etkisinde ve koordinasyonesnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde) düzenleyici etkisine rastlanmamıştır.Odaklanma stratejisinin ise stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olanetkisinde, kaynak esnekliğinin keşfetme stratejisine olan etkisinde ve kaynakesnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde düzenleyici rolü bulunmaktadır.Ancak koordinasyon esnekliğinin keşfetme stratejisi olan etkisinde ve koordinasyonesnekliğinin kullanma stratejisine olan etkisinde odaklanma stratejisinin düzenleyicirolü bulunmamaktadır.Yapılan bu araştırmanın sonuçlarına göre ilgili örneklemde maliyet liderliğistratejisinin stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olan etkisinde düzenleyicirolünün olmadığı tespit edilmiştir. Stratejik esnekliğin örgütsel çift yetenekliliğe olanetkisinde odaklanma stratejisinin düzenleyici rolü ise kısmen kabul edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Stratejik Esneklik, Örgütsel Çift Yeteneklilik, Rekabet Stratejileri, Yiyecek İçecek İşletmeleri.

The purpose of this thesis is; to determine in the sample of the food and beveragebusinesses located in the province of Nevşehir, the role of competitive strategies in theeffect of strategic flexibility on ambidexterity. The questionnaire form was used toobtain the data required for the research. Necessary data were obtained by discussinga senior manager of restaurant businesses with at least having five employees locatedwithin the provincial borders of Nevşehir.The independent variable of the research model is; strategic flexibility and its twodimensions are resource flexibility and coordination flexibility. Ambidexterity, whichis considered as the outcome variable, consists of two dimensions, exploration andexploitation. Although the competitive strategies included in the model as a moderatorvariable theoretically consist of three dimensions as cost leadership, differentiation andfocus, as a result of the analyzes made, it has been handled as two dimensions as costleadership and differentiation.The moderating effect was tested with the process macro. The cost leadership strategy,one of the competitive strategies, which is considered in two dimensions as amoderator variable, has not been found to have a moderating effect in any dimensionon the relationship between strategic flexibility and ambidexterity (the effect ofstrategic flexibility on ambidexterity, the effect of resource flexibility on explorationstrategy, the effect of resource flexibility on strategy of exploitation, the effect ofcoordination flexibility on exploration strategy, and the effect of coordinationflexibility on strategy of exploitation). The focus strategy has a moderating role in theeffect of strategic flexibility on ambidexterity, resource flexibility on explorationstrategy, and resource flexibility on exploitation strategy. However, the focus strategydoes not have a moderating role in the effect of coordination flexibility on theexploration strategy and on the effect of coordination flexibility on the exploitationstrategy.According to the results of this research, it was detected that the cost leadershipstrategy did not have a moderating role on the effect of strategic flexibility onambidexterity in the related sample. The moderating role of the focus strategy in theeffect of strategic flexibility on ambidexterity has been partially accepted.Keywords: Strategic Flexibility, Ambidexterity, Competitive Strategy, Food and Beverage Businesses.