Tansu Çiller'in siyasi mücadelesi bağlamında Türkiye'de kadın siyasi hareketi ve basının tavrı

Abstract

Türk tarihi boyunca kadın ve erkeklerin alanları, insanların yaşadığı coğrafi konum ve içinde bulundukları ortamın etkisiyle şekillenmiştir. Türk kadını, saygınlık ve değer açısından, birçok ülkeye kıyasla daha iyi konumda olmuştur. Aile ve ev içindeki rolünün yanı sıra, siyasal yaşamın içine de dâhil olmuştur. Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna kadar süren bu durum imparatorluğun genişlemesine zıt olarak değişmeye başlamıştır. Osmanlı'da erkek egemen bir devlet anlayışı hüküm sürmüştür. Kadınlar, ev içindeki rollerle sınırlandırılarak ikinci plana itilmiş ve dış dünyaya kapatılmıştır. Toplumsal alanda yer almayan kadınlar, Osmanlı'nın son döneminde kendi hakları için mücadele etmeye başlamıştır. Kadınlar, bu dönemde bazı haklar elde etmiş olmasına rağmen, dış dünyaya tam manasıyla açılamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte kadınlar, yıllardır verdikleri mücadele sonunda sosyal ve siyasal haklarını kazanmışlardır. Siyasete girmekte tereddüt etmeyen Türk kadını, kısa sürede muhtar, belediye başkanı, milletvekili ve bakan olmuştur. Bu süreç, 1993 yılında Tansu Çiller'in başbakan olmasıyla zirvesine ulaşmıştır. Çiller'in önce milletvekili, sonra bakan ve en son olarak da DYP Genel Başkanı ve Başbakan olması, Türk siyasi hayatı açısından olduğu kadar Türk basını açısından da önemli ve ilginç bir durum olmuştur.Tansu Çiller'in siyaset alanında erkek çoğunluğun karşısında tek kadın lider olması ve Türkiye'nin ilk kadın başbakanı olması sebebiyle bu çalışma ele alınmıştır. Çalışmada incelenmeye tabi tutulan Hürriyet, Cumhuriyet ve Türkiye gazetesindeki Çiller haberleri; haber başlığı, spot, metin ve görsel olmak üzere dört kategoriye ayrılmıştır. Haber başlığı, spot ve metinler söylem çözümleme yöntemi, görseller ise göstergebilimsel yöntemle incelenmiştir. Çiller'in siyasetteki başarısı/yükselişi siyasi rakipleri kadar muhalif basın tarafından da yer yer alaya alınmış, eylemleri yerine kadınlığı, sarışınlığı, gafları öne çıkarılmıştır. Buna karşılık Çiller'i destekleyen medya organları ve gazetecilerin de zaman zaman övgüde ölçüyü kaçırdığı bulgularına rastlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Siyaset, kadın, Tansu Çiller, basın

During the Turkish history, the field of both men and women is formed because of geographical location and environment that people live. Turkish women is better in terms of prestigeand moral than lots of countries. Along with her family and home statver, she is also included in political life. The situation lasting until the foundation of otoman state began to change in contrast to the exponsion of empire Male–dominant state understanding (Androcracy) prevailed in Ottoman Empire Women limited with house holds were taken a backseat and detached from society. Women not being able to take part in society, started to struggle for their own rights in the last period of Ottoman. Although women had some righs in this period, they couldn't open up to the world entirely. Women with the foundation of Republic of Turkey have won social and political rights at the end of their struggle for years. Turkish women, not having hesitate to enter politics, became headman, Mayor, Deputy and Minister in a short time. This period peaked up when Tansu Ciller become president in 1993. Firstly, her (Ciller) being a deputy then a minister and lastly DYP leader and Prime Minister has been an important and interesting situation in terms of both.This study was dealt with because Mrs Ciller was the only female leader and the first female Prime Minister against the Turkish male majority in the field of politics. The News about Mrs Ciller in Hurriyet, Cumhuriyet and Turkiye newspaper, which was subject to examination in this study; divided into four categories as news headlines, spot, text and visual. News headlines, spot, texts were exam,ined by means of discourse analysis method and visuals were examined by semiotic method. The success/rise of Mrs Ciller in Politics was occasionally mocked by opposing press as well as her political rivals, by emphasizing her femininity, her being blonde and her blunders instead of her actions. On the other hand, it was noted that the media and journalists, supporting Mrs Ciller occasionally went overboard with their praise.Keywords: Politics, Women, Tansu Çiller, Press