Kırâat ilminde Mekkî b. Ebî Tâlib

Abstract

Bu çalışmada Endülüs kırâat geleneğinin önemli temsilcilerinden biri olan Mekkî b. Ebî Tâlib'in kırâat görüşleri incelenmiştir. Bu amaçla çalışma Mekkî'nin İbâne an Meâni'l-Kırâat adlı eserinde dile getirdiği sahih kırâat tespit kriterleri, sahih kırâat tanımı ve buna bağlı olarak kırâatlerde tevâtür konusu, kırâat tasnifi ve son olarak da ahad kırâat hakkındaki görüşleri ele alınmıştır. Bu başlıklar altında ortaya çıkan veriler tez içerisinde iki ana bölüm altında incelenmiştir. Çalışmada Mekkî b. Ebî Tâlib'in sahih kırâat tespit kriterleri meselesinde durduğu yer, sahih kırâat tanımı, söz konusu tanımının sahih kırâat alanına yansımaları üzerinde durulmuştur. Mekkî'nin sahih kırâat tanımından yola çıkılarak kırâatlerde tevâtür konusu işlenmiş, müellifin konu hakkındaki görüşleri yine onun yaptığı sahih kırâat tanımı üzerinden ele alınmış sonrasında ise tevâtür mevzuunda ondan etkilenenler hakkında bilgi verilmiştir. Bunun yanı sıra çalışmada diğer bir konu başlığı olarak kırâatlerde tasnif meselesi ele alınmış, Mekkî öncesi ve sonrası yapılan tasnifler ayrıntısıyla verilmiş, müellifin bu konudaki görüşleri ayrıntısıyla incelenmiştir. Son kısım da ise ahad kırâat olgusu tarihsel arka planıyla birlikte ele alınarak; Mekkî'nin bu tür hakkında yaptığı tanımdan hareket edilerek mesele ele alınmış ve onun ahad kırâat tanımının Mushaftaki iz düşümü araştırılıp ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mekkî b. Ebî Tâlib, kırâat, kriter, sahih, şâz, ahad, mushaf.

In this study, one of the significant representatives of the Andalusian recitation tradition Mekkî b. Ebî Talib's recitation views were examined. For this purpose, in this research, the criteria for determining the sound recitation, the definition of authentic recitation, and accordingly, the subject of tawatur in recitations, the classification of recitation, and finally, her views on ahad qiraat were discussed. The data that emerged under these headings were examined under two main sections in the study. In the study, Makki b. the place where Ebî Talib stands on the issue of the criteria for determining the sound recitation, the definition of sound recitation, and the reflections of this definition on the field of sound recitation were emphasized. Based on Makki's definition of sound recitation, the subject of tawatur in recitations was discussed, the author's views on the subject were also discussed over his definition of sound recitation, and at the end of the topic, information was given about those affected by him in the subject of tawatur. In addition, the issue of classification in recitations, which is another topic in the study, was discussed, the classifications made before and after Mecca were given in detail, and the views of our author on this subject were examined in detail. In the last part, the phenomenon of ahad qira'at was discussed together with its historical background, the issue was examined by moving from the definition made by Makki about this genre, and the projection of his definition of ahad qira'at in the Mushaf was researched and revealed.Keywords: Makki b. Ebî Talib, recitation, criterion, sahih, shaz, ahad, mushaf.