Şırnak şehrinin coğrafi etüdü

Abstract

Araştırma sahasını oluşturan Şırnak şehri, idari anlamda Doğu Anadolu Bölgesi'nin Hakkari Bölümü sınırları içerinde yer almaktadır. Bulunduğu ilin sınırları içerisinde merkez ilçeyi oluşturan Şırnak şehrinin kuzeydoğusunda Beytüşşebap, kuzeyinde Siirt, doğusunda Uludere, güneyinde Silopi, güneybatısında Cizre ve batısında Güçlükonak ile sınırı bulunmaktadır.Güneydoğu Toroslar sıradağ sistemi içerisinde yer alan Namaz Dağı'nın nispeten eğimli güney yamaçlarında kurulan Şırnak şehri, sahanın önemli iki akarsuyu Kızılsu ve Çağlayan nehirleri ile bunların yan kolları tarafından derince yarılmış engebeli bir jeomorfolojik yapı arz eder. İnceleme sahasında iklim şartları genel olarak Karasal iklimin özelliklerini yansıtır. Yıllık sıcaklık ortalaması 15,8°C olup, yıllık ortalama yağış miktarı ise 725,4 mm'dir. İklim ve yer şekilleri koşullarına göre araştırma sahasında hâkim doğal bitki örtüsü bozkırdır. Bununla birlikte çoğunluğu meşe ağaçlarının oluşturduğu bitki alanları da bulunmaktadır. Şırnak şehri ve çevresinde en yaygın toprak tipi ise kahverengi orman topraklarıdır. Şırnak şehri, 12 mahalleden oluşmaktadır. Şehrin 2019 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre toplam nüfusu 61738 kişi kadar olup, nüfus yoğunluğu ise 48 kişi/ha'dır. İnceleme sahasında nüfus yapısının bir diğer özelliği genç nüfus oranının yüksek olmasıdır. Fakat özellikle iş olanaklarının yetersiz olmasından dolayı bu genç nüfusun büyük bir kısmı şehir dışına göç etmektedir.Şırnak şehrinde ön plana çıkan ekonomik faaliyetler madencilik, tarım ve hayvancılıktır. En önemli tarımsal ürün buğdaydır. Araştırma sahasında asfaltit çıkarımına dayalı madencilik sektörü son yıllarda önem kazanmıştır. İl yönetim merkezi olması nedeniyle inceleme sahasında hizmet sektörü gelişmiştir. Anahtar Kelimeler: Namaz Dağı, Şırnak Şehri, Kızılsu, Çağlayan Deresi

The city of Şırnak, which constitutes the research area, is administratively located within the borders of the Hakkari Section of the Eastern Anatolia Region. The city of Şırnak, within the boundaries of the city where it is located, forms the central district and has Beytüşşebap in the northeast, Siirt in the north, Uludere in the east, Silopi in the south, Cizre in the southwest and Güçlükonak in the west.The city of Şırnak, founded on the relatively sloping southern slopes of the Namaz Mountain, which is located in the Southeast Taurus mountain range, presents a rugged geomorphological structure deeply divided by the two important rivers Kızılsu and Çağlayan rivers and their tributaries. The climatic conditions in the study area in general reflect the characteristics of the terrestrial climate. The annual average temperature is 15.8 ° C and the annual average rainfall is 725.4 mm. According to the climatic and landform conditions, the dominant natural vegetation in the study area is steppe. However, there are also plant areas, mostly composed of oak trees. The most common soil type in and around Şırnak city is browny forest soils.Our research area is a city settlement consisting of 12 quarters. According to the results of the Address Based Population Registration System in 2019, the total population of the city of Şırnak is 61738 people and the population density is 48 people /hec. Another feature of the population structure in the study area is the high rate of young population. However, a large part of this young population migrates out of the city, especially due to insufficient job opportunities.The prominent economic activities in the city of Şırnak are mining, agriculture and animal husbandry. The most important agricultural product is wheat. The mining sector based on asphaltite extraction in the research area has gained importance in recent years. Since it is a provincial administrative center, the service sector has developed in the study area.Key Words: Namaz Mountain, Şırnak City, Kızılsu, Çağlayan River