Osmanlı dönemi Arap edebiyatında seyahatname

Abstract

Tarih boyunca Arap seyyahlar birçok ülkeye siyasi, dinî, ilmî, edebî ve ticari amaçlarla çeşitli seyahatler yapmışlar ve bu seyahatlerden edindikleri izlenimleri eserlerine aktarmışlardır. Bu da Arap edebiyatında seyahatname türünün gelişmesini sağlamış ve Araplar'da gezi edebiyatı zamanla büyük bir önem kazanmıştır.Osmanlı dönemi Arap edebiyatında da birçok yazar seyahatname örneği vermiştir. Bedruddîn el-Gazzî'nin el-Metâli'u'l-Bedriyye fi'l-Menâzili'r-Rûmiyye, Abdulganî en-Nâblusî'nin el-Hakîka ve'l-Mecâz fî Rihle Bilâdi'ş-Şâm ve Mısr ve'l-Hicâz, Muhammed Es'ad el-Lukaymî'nin Mevânihu'l-Uns bi-Rihletî li-Vâdî'l-Kuds, Muhibbuddîn el-Hamevî'nin Hâdî'l-Ez'ânî'n-Necdiyye ilâ'd-Diyâri'l-Mısriyye, Muhammed Kibrît'in Rihletu'ş-Şitâ ve's-Sayf ve Ebû Sâlim el-Ayyâşî'nin er-Rihletu'l-'Ayyâşiyye isimli seyahatnameleri bu dönemin eşsiz seyahatname örneklerindendir.Bu çalışmada bu seyyahların hayatlarına ve söz konusu seyahatnamelerine dair bilgi verilecek ve meşhur seyahatnameleri muhteva ve üslup bakımından incelenecektir.

Throughout history, Arab travelers have traveled to many countries for political, religious, scientific, literary and commercial purposes and have reflected the impressions they have gained from these journeys in their works. This, in turn, gave rise to the development of the genre of travel writing which gained great importance in Arabic literatüre. Many authors in the Ottoman period Arabic literature also provided examples of travelogues. The work `Al-Metali'u'l-Bedriyye fi'l-Menazili'r-Rumiyye` written by Bedruddin al-Gazzi, `Al-Hakika ve'l-Mecaz fi Rihle ila Biladi'ş-Şam and Misr wa'l-Hicaz` written by Abdulgani an-Nablusi, `Mawânihu'l-Uns bi Rihleti li Vadi'l-Kuds` written by Muhammed Es'ad al-Lukaymi, the work of Muhibbuddin al-Hamevi `Hadi'l-Ez'ani of 'n-Necdiyye ila'd-Diyari'l-Mısriyye`, `Rihletu'ş-Şita ve's-Sayf` written by Muhammed Kibrît's and the work of Abu Sâlim el-Ayyâşî' `er-Rihletu'l-'Ayyaşiyye`, are some unique travelogue examples of this period.In this study, information about the lives of the mentioned travelers and their travelogues will be given. Furthermore their famous travelogues will be analyzed in terms of content and style.