Ulaşım hizmetlerinin geliştirilmesine yönelik optimizasyon tekniklerinin kullanılması üzerine bir çalışma

Abstract

Metropolitan bölgelerde nüfus gelişimine paralel olarak ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesine yönelik çalışmalar gerek yerel yönetimler ve gerekse merkezi yönetimler için büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla yerel yöneticiler ve uzmanlar tarafından ulaşım modelleme çalışmaları yapılmaktadır. Ulaşım modelleme çalışmaları içerisinde türel ayrım aşaması önemli bir yere sahiptir. Gerek bireysel gerekse toplu ulaşım imkanlarının ortaya konulduğu bu aşamada, ulaşım hizmetlerinin nasıl gerçekleştirildiği, karar vericilerin ve şehirde yaşayan bireylerin ulaşım hizmetlerinden beklentilerinin neler olduğu dikkate alınmaktadır. Ulaşımda, yolculukların ve yolculuk edenlerin özellikleri türel ayrımı etkileyen faktörler olarak ele alınmaktadır.Tez kapsamında, kent içi ulaşımda toplu ulaşımın önemi ve entegrasyonu, mevcut durumdaki ve geçmişte yapılan ulaşım planları ve bunların başarısı hakkında bilgilendirme yapma, kentiçi ulaşım hizmetlerini belirlemede ihtiyaç duyulacak parametrelerin tespiti yapılmıştır. Çalışma alanındaki nüfusun günlük yolculukları dikkate alınarak türel ayrımda etkili olan parametreler ortaya konulmuştur. Günlük seyahat davranışlarından hareketle belirlenen bölgelerde yolculuklar simüle edilerek en uygun sonuca ulaştıracak kent içi ulaşım yapısı önerilmiştir.Ulaşım hizmetlerinin verimliliğini artırmak amacıyla kent içi ulaşımdaki türel ayrımın belirlenmesinde izlenen model ortaya konulmuştur. Çalışma alanı kapsamında türel ayrımı etkileyen faktörler veri madenciliği yöntemlerinden karar ağaçları süreç modeli takip edilerek ortaya konulmuştur. Elde edilen faktörlerle zamana göre ulaşım araçlarının değişimi için çok etmenli trafik simülasyonu gerçekleştirilmiştir. Bu simülasyonun mekansal olarak gösteriminde coğrafi bilgi sistemlerinden faydalanılmıştır. Ayrıca kullanılan türel ayrım modeli hakkında da bilgi verilmiştir. Elde edilen sonuçlar farklı günlük yolculuklar, bireysel özellikler gibi farklı etmenler dikkate alınarak değerlendirilmiştir.Bireysel seyahat hareketlerinin ve davranışlarının, ulaşım türü seçimi üzerindeki etkilerinin çok etmenli simülasyon yardımıyla karar vericiler için belirlenmesinin faydalı olduğu sonucu ortaya konulmuştur.

Studies about development and improvement of transportation systems are great importance for both local authorities and central government in conjunction with growth of population in Metropolitan Areas. As a result, transport modelling studies are performed. Mode choice step in transportation modelling has an important position. Both individual and public transport opportunities as set out at this step, how to perform transportation services and what are the expectations of decision makers and individual living in the city from transportation services are taken into account. Travels and characteristics of travelers are considered as factors affecting the mode choice in transportation.Importance and integration of public transportation in urban transportation, current and past transportation plans and their achievements, and determining of parameters that will be needed in urban transport services are the subjects that are insisted on this study. The parameters which influence on the mode choice were put forward with daily trip information of population. Trips were simulated with daily trip behaviors in determinated regions. By this way, optimal results for urban transportation structure can be achieved.In order to improve the efficiency of transportation services, a model was adopted for determining the mode choice in urban transport. The factors affecting the mode choice were discovered with decision trees which is the one of the methods of data mining by following knowledge process model. The change of transportation mode according to time was determined with multi-agent traffic simulation. This simulation has been a spatial representation with geographical information systems. In addition, there was an information about selected mode choice model.Effects of individual behavior and movements on mode choice has been demonstrated to be useful for decision makers with the help of multiagent simulation.