Bakara ve Al-i İmran sureleri bağlamında tıbak ve mukabele sanatı

Abstract

Bu araştırma Bakara ve Âl-i İmrân sûreleri bağlamında tıbâk ve mukâbele sanatlarını ele almış ve bu sanatların âyetlere nasıl bir anlam ve derinlik kattığını incelemeyi hedeflemiştir. Araştırma; dil, üslûp, Arapça ve Kur'an kavramlarından yola çıkarak, Bakara ve Âl-i İmrân sûrelerinin tıbâk ve mukâbele sanatı bağlamında belaği, edebî tahlil ve yorum zeminine dayanmaktadır. Bundan dolayı tez, tıbâk ve mukâbele sanatlarının kavramsal teorik çerçeve ile belâği ve sanatsal tahlili ekseninde ele alınmıştır. Araştırmanın ulaştığı sonuçlara göre Bakara sûresinde 60 tıbâk, 29 mukâbele sanatı, Âl-i İmrân sûresinde ise 49 tıbâk, 16 mukâbele sanatı olmak üzere toplamda 154 sanat incelenmiştir. Ayetlerde incelenen tıbâk ve mukâbele sanatlarının dünya-âhiret, sema-arz, gece-gündüz, yaşam-ölüm, mümin-kâfir kelimelerinde çok sayıda tekrara ulaşılmıştır. Tekrarlanan tıbâk ve mukâbele sanatları, Medenî olan Bakara ve Âl-i İmrân sûrelerinin yoğunlaştığı konuları göstermekle birlikte okuyucu için de pekçok uyarı ve nasihat niteliği taşımaktadır. Araştırma Bakara ve Âl-i İmrân sûreleri bağlamında incelediği tıbâk ve mukâbele sanatlarının Mekkî sûrelerde de belağî incelemesinin yapılmasını tavsiye ederek Mekkî ve Medenî sûrelerde tıbâk ve mukâbele sanatı profilinin oluşturulması gerektiğini öngörmektedir.

In this study, we analyze the arts of tibak and mukabele within the Quranic chapters of al-Baqara and Al-i İmran and aimed at discovering the dept and the meanings these arts provide to the verses. Derived from the concepts of language, method, Arabic and Qur'an, this study is founded on the basis of rhetorical analysis and critique within the context of the arts of tibak and mukabele in the chapters of al-Baqarah and Al-i İmran. Hence the thesis deals with these arts within a conceptual theoretical framework from the point of view of rhetorical and literary analysis. According to the results of the research, a total of 154 arts were examined, including 60 tibak, 29 muqabele arts in surah Al-Baqara, 49 tibak and 16 muqabele arts in surah Al-i İmran. the words world and hereafter, sky and earth, night and day, life and death, believer and a disbeliever are found repetetively. As well as pointing to the most emphasized themes of the al-Baqara and Ali İmran -which are madani chapters-, these repeated instances of tibak and mukabele also carry numerous warning and advice for the readers. Analysing the arts of tibak and mukabele in the context of al-Baqara and Al-i İmran, this research recommends that make chapters should also be rhethorically analyzed in this light and foresees the need to create a profile of the arts of tibak and mukabele in both make and madani Quranic chapters.