Bâbürlüler Öncesi Hind Alt Kıtası'nda Sühreverdiyye

Abstract

Sühreverdiyye tarikatı Ebû Hafs Şihâbüddin Ömer es-Sühreverdî'nin (ö. 632/1234) halifeleri vasıtasıyla Hind Alt Kıtası'nda da neşv ü nemâ bulmuştur. Mezkûr coğrafyada Bahâeddin Zekeriyyâ Multânî ile teşkilâtlanan Sühreverdiyye, Delhi Sultanlığı'nın (602-932/1206-1526) ilk dönemlerinden itibaren faaliyet göstermeye başlamıştır. Bâbürlüler'in kuruluşu (932/1526) ile sınırlandırılarak tarikatın söz konusu bölgedeki teşekkül ve olgunlaşma sürecinin ele alındığı çalışmamızda silsilede yer alan isimlerin biyografileri, eserleri, tarikatın seyr ü sülûk usûlleri, âdâb-erkânı, tasavvufî düşünce yapısı ile siyâsî ve sosyal ilişkileri incelenmiştir. Bölgesel durumların oluşturduğu yapısal özelliklerden istifade eden Sühreverdîler, sergiledikleri sûfî aktiviteler ile bölgenin İslâmlaşma sürecine hız kazandırmış ve çok sayıda Hindu'nun Müslüman olmasına vesile olmuştur. Öte yandan Sühreverdiyye mensupları ortaya koydukları eserler ile Alt Kıta'nın telif-tercüme geleneğine önemli değerler katmışlardır. Ele aldığımız dönemdeki Sühreverdiyye literatürü, tarikatın tarihine ilişkin bilgi sunduğu kadar değişik yönlerden Hind Alt Kıtası'nın VII-IX./XIII-XV. asırlarına da ışık tutmaktadır. Çalışmamızın bu anlamda Sühreverdiyye tarikatının yanı sıra ilgili coğrafyanın tarihine ve tasavvufî hayatına ilişkin yapılacak araştırmalara katkı sunması amaçlanmaktadır.

The Suhrawardiyya sufi order gained widespread its origins in the Indian Sub-continent with the caliphs of the Shihab al-Din ʿUmar al-Suhrawardī (d. 632/1234). The Suhrawardiyya sufi order, which was organized with Bahauddin Zakariyya in the aforementioned geography, started to operate from the first periods of the Delhi Sultanate (602-932/1206-1526). In our study, in which the formation and maturation process of the sufi order in the region in question, limited to the establishment of the Mughal State (932/1526), is discussed, the biographies of the names in the lineage, their works, the order's mystical training methods, manners and principles, mystical thought structure, and their political and social relations have been examined. Benefiting from the structural features created by the regional situations, the members of the Suhrawardiyya accelerated the Islamization process of the region with their sufi activities and contributed to the conversion of many Hindus to Islam. On the other hand, with the works produced by the members of Suhrawardiyya, they added important values to the writing-translation tradition of the Indian Sub-continent. The Suhrawardiyya literature in the period we are considering is providing information on the history of the sufi order and also sheds light on the VII-IX./XIII-XV. centuries in different aspects. In this sense, it is aimed that our study will contribute to the researches on the history and mystical life of the relevant geography besides the Suhrawardiyya sufi order.