Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Vaka çalışması Afganistan (2001-2019)

Abstract

Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY), son zamanlarda özellikle geçiş ekonomilerinde gelişmekte olan dünyanın liderliğini takip etme çabalarında ekonomik kalkınmanın önemli bir unsuru olarak algılanmaktadır. Kalkınma projelerini finanse etmek için gerekli olan daha yüksek düzeyde fon, döviz ve sermaye kaynaklarına daha kolay erişim sağlama rolüne ek olarak, DYY, işgücü piyasası fırsatlarını teşvik ederek; teknoloji, beceri transferi yolu ve daha verimli yönetim teknikleri ve uzmanlığıyla ev sahibi ülkelerin kalkınmasına katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada ekonomik büyüme bağımlı değişken, DYY bağımsız değişken ve ihracat ve ithalat kontrol değişkenler olarak değerlendirilmiştir. Veriler Dünya Bankası (DB) ve indexmundi sitelerinden 2000-2019 yıllar arasında ve yıllık olarak alınmıştır. Çalışmada uygulanan testlerin sonuçlarına göre, seçilen 5 gelişmekte olan ülke için rassal etkilere göre En Küçük Kareler yönteminin sonuçları gösterilmiş olup, diğer ekonomik göstergelere göre büyüme oranı için kısa dönem denklemi oluşturabilmektedir. Rassal etkiler modelinin ortaya çıkması, seçilen 5 ülkenin kendi aralarında farklı olduğunu göstermektedir. Denklem 1'e göre, seçilmiş 5 gelişmekte olan ülkede DYY'ler ekonomik büyüme üzerinde negatif ve ihracat ve ithalat pozitif bir ilişki göstermektedir.

Foreign Direct Investment (FDI) has recently been perceived as an important element of economic development in efforts to follow the lead of the developing world, especially in transition economies. In addition to its role in providing easier access to higher levels of funding, foreign exchange and capital resources required to finance development projects, FDI contributes to the development of host countries by promoting labor market opportunities and through technology, skills transfer and more efficient management techniques and expertise. In this study, economic growth was evaluated as the dependent variable, foreign direct investment as the independent variable, and export and import as the control variables. The data were taken from the World Bank and indexmundi sites between 2000-2019 and annually. According to the results of the tests applied in the study, the results of the Least Squares method according to the random effects for the 5 selected developing countries are shown and can form the short-term equation for the growth rate according to other economic indicators. The emergence of the random effects model shows that the 5 selected countries are different among themselves. According to Equation 1, FDIs in selected 5 developing countries show a negative relationship on economic growth and a positive relationship between exports and imports.