Niğde ve yöresinden derlenen mâniler

Abstract

Türk halk şiiri geleneğinin en eski ürünlerinden biri olan mâniler, sözlü geleneğin önemli bir parçasıdır. Halkın yaşayışını, ananelerini, hayallerini içinde barındırarak geçmişten günümüze taşıyan kültür aktarıcılarıdır. Toplumun kültürünü ve yaşayışını incelemek ve tanımak için mânilerin penceresinden bakmak pek çok kolaylık sunacaktır. Çalışmamız Niğde ve yöresinde hafızalarda canlı olan mânilerin varlığını ve zenginliğini, yöre halkının dünya görüşünü tanıtmayı amaçlamaktadır. Çalışmada mânilerin derlenmesi ve incelenmesinde alan araştırmaları ve yazılı kaynaklardan yararlanma yöntemleri kullanılmıştır. Kaynak kişilerle birebir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sırasında gözlem tekniği uygulanmıştır ve elde edilen verilen kaydedilmiştir. Salgın nedeniyle bazı kaynak kişilerle telefon ve internet ortamı üzerinden iletişime geçilmiştir. Toplanan malzemeler konularına göre tasnif ve tahlil edilmiştir. Sınıflandırmamızın büyük çoğunluğunu sevda konulu mâniler oluşturmuştur. Niğde mânilerinde işlenen konular 17 ana başlık ve çeşitli alt başlıklar altında incelenmiştir. Elde edilen 650 mâni çalışmanın hacmini artıracağı için mânilerin 291'i tasnif ve tahlil kısmında işlenmiştir. Bu mâniler yorumlandığında Niğde ve yöresindeki halkın günlük yaşantısı ve zengin dili gözler önüne serilmiştir. Niğde'de mânilerin varlığı, zenginliği ve işlevselliğinin 30-40 yıllığı öncesine göre azaldığı tespit edilmiştir. Bu azalmaya rağmen hafızalarda halen canlı ve zengin bir mâni varlığından söz etmek mümkündür.Mânilerin yayılma ve gelişme gücünü; teknolojinin getirdiği yenilikler ve imkanlar, kırsal hayattan kente gerçekleşen göçler, modernleşmeyle değişen insan hayatının zayıflattığı tespit edilmiştir. Zayıflayan bu yapının devamlılığının sağlanmasının büyük bir önem arz ettiği ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Niğde, Halk Bilimi, Mâni, Anonim Şiir, Gelenek.

Mani's, one of the oldest products of Turkish folk poetry tridition, is an important part of the oral tradition. They are the culturel transmitters that carry the people's life, traditionsand dreams from the past to the present. In order to examine and get to know the culture and life of the society, looking from the window of the manias will offer many convenciences. Our study aims to introduce the existence and richness of the manias, which are alive in the memories, and the world view of local people in Niğde and its region. Fields studies in the compilation of mani's in the study and those used in working life. One-on-one interviews were conducted with resource persons. Observation technique was applied during the interviews and the data obtained were recorded. Due to the epidemic, some resource persons were contacted via telephone and internet. The collected materials were classified and analyzed according to their subjects. The majority of our classification consisted of mani's about love. The subjects covered in Niğde mani's are examined under 17 main titles and various sub-titles. Since the 650 mani's obtained will increase the volume of the study, 291 of the mani's were processed in the classification and analysis section. When these poems are interpreted, the daily life and rich language of the people in Niğde and its region are revealed. It has been determined that the presence, wealth and functionality of mani's in Niğde have decreased compared to 30-40 yerars ago. Despite this decrease, it is possible to talk about the existence of a vivid and rich mani's in memories. The power of spread and development of mani's; It has been determined that the innovation and oppurtinities brought by technology, migration from rural life to the city, and human life changing with modernization have weakned. It has been demonstrated that it is of great importance to ensure the cominuity of this weakening structure.Keywords: Nigde, Folklore, Mani, Anonymous poetry, Tradition.