Fenomenolojik bakışla Türkiye'de İslami feminizm

Abstract

Bu tezin konusu, Türkiye'de Müslüman feminist kadınların İslam ve feminizm arasında sorun olarak görülen konular üzerine odaklanmıştır. Bu temel konular, İslami giyim kodları ve mahremiyetin kadına has bir alan olarak üretilmesi üzerinden başörtüsü, beden-cinsellik ve erkeğin lehine sonuçlanan çokeşlilik, boşanma pratikleridir. Çalışma, Türkiye'nin farklı illerinde yaşayan ve herhangi bir feminist örgüte mensup olmayan Müslüman feminist kadınlarla gerçekleştirilmiştir. Nitel yönteme dayanılarak yürütülen bu çalışmada feminist Müslüman kadınlarla derinlemesine görüşme yapılarak veriler toplanmıştır. Feminist bir araştırma olan bu çalışmanın esas problemi, cinsler arası farklılaşmalara, normatif söylemler üzerinde İslam'da kadının konumunu kesişimsellik ve güç ilişkileri üzerinden ele almaktadır. Bir taraftan da laiklikle din, Batıyla İslamcılık, geleneksellikle modernizm ikilikleri arasında kalan Müslüman kadınlara dair söylemler ve pratikler Foucault'un 'iktidar söylemi' çevresinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, cinsler arası hiyerarşinin, kadınların maruz kaldıkları pratiklerin ataerkil kültürle ilişkili olduğu ortaya konulmuştur. İslamın kısmen ataerkil bir formda olduğunun da altı çizilerek feminizm ile kesişimselliğinin ancak yeni bir Müslüman kimliği bağlamında gerçekleştirilebileceği görülmektedir. Hem yaşatılan İslam hem de İslami argüman olan Kuran'ın erkekler tarafından yapılan yorumlamalarının aksine görüş ileri süren Müslüman feministler, farklı bir İslam yorumlaması içerisinde öznelliklerini yeniden kurmaktadır.

This study focuses on the issues that Muslim feminist women in Turkey viewed as a problem between Islam and feminism. These basic issues are the headscarf, body-sexuality, and polygamy and divorce practices, which result in the favor of men, through the production of Islamic dress codes and privacy as a woman-only area. The study was carried out with Muslim feminist women living in different provinces of Turkey and not belonging to any feminist organization. In this study, which was carried out based on the qualitative method, data were collected through in-depth interviews with feminist Muslim women.The main issue of this study, a feminist research, deals with the differences between the sexes, the position of women in Islam on normative discourses, through intersectionality and power relations. On the one hand, discourses and practices about Muslim women, who are between secularism and religion, the West and Islamism, traditionalism and modernism, are evaluated around Foucault's 'power discourse'. As a conclusion of the study, it has been revealed that the hierarchy between the sexes and the practices that women are exposed to, are related to the patriarchal culture. Underlining that Islam has a partially patriarchal form, it is seen that its intersection with feminism can only be realized in the context of a new Muslim identity. Muslim feminists, who argue against men's interpretations of the Qur'an, which is both a living Islam and an Islamic argument, reconstruct their subjectivity within a different interpretation of Islam.