Şamanizmden Anadolu Aleviliğine müzik ve kozmoloji ilişkisi

Abstract

Şamanizm ve Anadolu Aleviliğine dair en belirgin özelliklerden birisi evren, insan ve tanrı anlayışı arasında güçlü bir bağ kuruluşunun olmasıdır. Burada en dikkat çekici noktalardan birisi evrenin varlığıyla insan arasındaki ilişkide insanın, evrenin bir parçası olması ve evrene dair bütün bilginin insanda da vücut bulması, evren ve insan arasında ki güçlü bir dengeyi oluşturmuştur. Bu bağlamda müzik, evreni anlama ve açıklamada noktasında her iki inancada aracılık etmiştir. Çalışmamızda Şamanizm ve Anadolu Aleviliği inançları çerçevesinde tanrı, insan ve evren ilişkisinde müziğin rolü nedir? ana probleminden yola çıkarak, her iki inancında birbiriyle örtüşen ve ayrışan yönlerinin müzik ve kozmoloji ilişkisi açısından nasıl ön plana çıktığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada betimsel tarama modeline dayalı bir literatür tarama süreci yürütülmüştür. Ele alınan Şamanizm ve Anadolu Aleviliğinde müzik ve kozmololiji ilişkisinde şu sonuçlara ulaşılmıştır. Hem Şamanizm hem de Anadolu Aleviliği inancında, var olduğu andan itibaren içinde bulunduğu kozmosun farkında olan ve evrenin içerisinde kendine konumlandıran insan, kozmik çevrenin odak noktasını oluşturmuştur. Bir bütün olan kozmosu ve onun bir parçası olan tabiatı,doğayı, müzik vasıtasıyla anlamaya çalışmıştır. Müziği, ruhani yolculuğunda en yüksek nokta olan göğün sonsuzluğu ve aşkınlığına ulaşmak için kullanmıştır. Bu bağlamda tanrı, evren ve insan ilişkisinde müzik, Tanrı'ya ulaşmanın en güçlü ve kutsal yollarından birisini oluşturmuştur.Anahtar Kelimeler: Şamanizm, Anadolu Aleviliği, Kozmoloji, Ritüel, Âşık, Ozan, Şaman, Zakir, İnanç ve Müzik

One of the most prominent features of both Shamanism and Anatolian Alevismis that there is a strong connection between the universe, people, and their understanding of God/deity. One striking points here is that within the relationship between the existence of the universe and man, human beings are part of the universe, and that all information about the universe is embodied in man – therefore creating strong balance between the two. In that context, within both faith systems, music has mediated how people understand and explain the universe. Our study will address the question, `What is the role of music in the relationship between deity, man, and the universe within the framework Shamanism and Anatolian Alevism?` and attempt to reveal how both faith systems overlap and diverge (from) one another as far as the relationship between music and cosmology are concerned. As such, we reviewed the literature using a model known as descriptive screening. We arrived at the following conclusions regarding the relationship between music and cosmology in Shamanism and Anatolian Alevism: According to both faiths, man is aware of the cosmos from the moment they come into being, and positions themselves in the universe, thereby creating the focal point of cosmic milieu. Man uses music to understand the cosmos as a whole, and the nature as a part of that whole. He also uses music to reach the sky's infinity and transcendence – the highest point of their spiritual journey. In that context of the relationship between deity, the universe, and man, music is one of the most powerful and most sacred ways in which man can each God.Keywords: Shamanism, Alevism, Cosmology, Ritual, Minstrel, Bard, Shaman, Dhikr, Faith & Music