Sosyal bilgi işleme, öz düzenleme ve üstbiliş değişkenlerinin zihin kuramına etkisi: Yapısal eşitlik modellemesi

Abstract

Bu araştırma sosyal bilgi işleme, öz düzenleme ve üstbiliş değişkenlerinin zihin kuramına etkisinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma genel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu Konya il merkezinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı anaokulu ve anasınıfına devam eden 3-5 yaş grubunda toplam 310 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmaktadır. Veri toplama amacı ile öncelikle Zihin Kuramı Görev Bataryası (TOMTB), Üstbilişsel Bilgi Görüşme Formu (McKI) ve Schultz Duygu İşleme Testi- İlk Versiyon (STEP-P)'unun Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ardından değişkenler arası ilişkilere göre kurulan modele ilişkin yapısal eşitlik modellemesi türlerinden yol analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda üstbiliş değişkeninin, STEP-P Hedefe Ulaşma Alt Testi İşbirliğinin Olumlu Değerlendirilmesi (H1) ve Saldırganlığın Olumlu Değerlendirilmesi (H2), Provokasyon Alt Testi `A` ve `C` boyutu tarafından anlamlı bir şekilde yordandığı; öz düzenleme değişkeninin, STEP-P Duygular Alt Testi Öfke Atıf Boyutu ve Provokasyon Alt Testi `D` boyutu tarafından anlamlı bir şekilde yordandığı; diğer değişkenler kontrol altına alındığında STEP-P Duygular Alt Testi Öfke Atıf Boyutu azaldıkça ve Provokasyon Alt Testi `D` boyutu arttıkça öz düzenleme değişkeninin de arttığı; üstbiliş ve öz düzenlemenin Zihin Kuramı Temel ve Gelişmiş Alt Ölçeklerini anlamlı bir şekilde yordadığı; STEP-P Hedefe Ulaşma Alt Testi İşbirliğinin Olumlu Değerlendirilmesi (H1) ve Hedefe Ulaşma Alt Testi Saldırganlığın Olumlu Değerlendirilmesi (H2), Provokasyon Alt Testi `A ve C` boyutlarının üstbiliş üzerinden; Duygular Alt Testi Öfke Atıf Boyutu ve Provokasyon Alt Testi `D` Boyutu değişkenlerinin ise öz düzenleme üzerinden dolaylı olarak Zihin Kuramını yordadığı saptanmıştır. Diğer değişkenler kontrol altına alındığında üstbilişin öz düzenleme üzerindeki etkisi ise anlamlı değildir.

This research was conducted to examine the effects of social information processing, self-regulation and metacognition variables on theory of mind using structural equation modeling. This research is in the general screening model. The study group of the research consists of a total of 310 children in the 3-5 age group who attend the kindergarten and kindergarten affiliated to the Ministry of National Education in the city center of Konya and their mothers. For the purpose of data collection, first of all, Turkish adaptation, validity and reliability study of Theory of Mind Task Battery (TOMTB), Metacognitive Information Interview Form (McKI) and Schultz Emotion Processing Test-First Version (STEP-P). Then, path analysis, which is one of the structural equation modeling types related to the model established according to the relations between the variables, was made. As a result of the research, it was found that the metacognition variable was significantly predicted by the STEP-P Goal Achievement Subtest Positive Evaluation of Cooperation (H1) and Positive Evaluation of Aggression (H2), and the `A` and `C` dimensions of the Provocation Subtest; self-regulation variable was significantly predicted by STEP-P Emotions Subtest Anger Attribution Dimension and Provocation Subtest `D` dimension; When other variables were controlled, as STEP-P Emotions Subtest Anger Attribution Dimension decreased and Provocation Subtest `D` dimension increased, self-regulation variable also increased; metacognition and self-regulation significantly predicted Theory of Mind Basic and Advanced Subscales; STEP-P Goal Achievement Subtest Positive Evaluation of Cooperation (H1) and Goal Achievement Subtest Positive Evaluation of Aggression (H2), Provocation Subtest `A and C` dimensions of metacognition; It was determined that the variables of the Anger Attribution Dimension in the Emotions Subtest and the `D` Dimension in the Provocation Subtest indirectly predicted Theory of Mind through self-regulation. When other variables are controlled, the effect of metacognition on self-regulation is not significant.