Bir kamu kurumunda çalışan işçilerin iş stres düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, bir kamu kurumunda çalışan işçilerin iş stres düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Araştırma örneklemini, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları (TCDD) İşletmesi II. Bölge yerleşim alanında yer alan Ray Kaynak ve Yol Makinaları Onarım Fabrika Müdürlüğü, Yol Mekanik Atölye Müdürlüğü, Loko Bakım Atölyesi Müdürlüğü, Vagon Bakım Onarım Atölye Müdürlüğü ve TCDD İşletmesi Ankara Demiryol Fabrika Müdürlüğü olmak üzere beş farklı fabrika ve atölyede çalışan gönüllü, işbirlikçi ve iletişime açık 322 işçi oluşturmuştur.Araştırmanın verileri 15.02.2015-30.04.2015 tarihleri arasında Kişisel Bilgi Formu ve Doetinchem Örgütsel Stres Anketi (VOS-D) aracılığı ile mesai saatlerinde işçilerin dinlenme sürelerinde araştırmacı tarafından toplanmıştır. Verilerin değerlendirillmesi bilgisayar ortamında yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler, Chi-Square Testi (X2), Kolmogorov-Smirnov Testi, Saphiro-Wilk, Student's T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Scheffe Çoklu Karşılaştırma Testi, Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis Varyans Analizi, Bonferroni düzeltmeli Mann-Whitney U Testi kullanılmıştır.İşçilerin tamamı erkek, %43,8'i 40-49 yaş grubunda, %93,2'si evli, %61,5'i lise mezunu, % 16,1'i geliri giderinden az olduğu, %38,8'inin sigara ve %13,4'ünün alkol kullandığı belirlenmiştir. İşçilerin %14,8'i 30 ve üzeri yıldır çalıştığını, %92,9'u kadrolu ve %77,6'sı vardiyalı statüde çalıştığını, %40,7'si işin stresli olduğunu, %82,3'ü işinden memnun olduğunu, %69,6'sı iş kazası geçirmediğini, %76,4'ü iş arkadaşlarıyla, ve %63,1'i amirleriyle ilişkisinin iyi olduğunu belirtmiştir. Çalışanlardan %36,0'ı çalışma şartlarını kötü olduğunu % 50,9'u iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini yetersiz bulduğunu ve %7,5'iş nedeni ile şiddete uğradığını belirtmiştir.Araştırmada stresörler, sosyal değişkenler, psikolojik değişkenler ve sağlık yakınmaları grubu alt ölçeklerinin tamamının orta düzeyde stres yarattığı bulunmuştur. İşçilerin %95'i en fazla sorumluluk ve işte gelecek belirsizliğinden etkilenmişlerdir.İşçilerin tanımlayıcı özellikleri ile iş ve iş yerine ait özellikler stresörler, sosyal değişkenler, psikolojik değişkenler ve sağlık yakınmaları grubu alt ölçek puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı fark yaratmıştır. Anahtar Sözcükler: İş sağlığı, iş stresi, iş yeri hemşiresi, işçi sağlığı, stres.

This research was performed descriptively to evaluate occupational stress levels of the workers employed in a public institution.The sample within the research contained 322 voluntary and cooperative workers who are open to communication and working in ateliers and five different plants consisting of Directorate of Rail Welding and Road Machines Repair Plant, Directorate of Road Mechanic Atelier Directorate, Directorate of Locomotive Maintenance Atelier, Directorate of Wagon Maintenance Repair Atelier and Directorate of Entity Ankara Railway Plant which are located in Region II of the Turkish State Railways Entity. Research data was collected between 15.02.2015 and 30.04.2015 during work and break hours of the workers via Personal Information Form and Doetinchem Organizational Stress Questionnaire (VOS-D) by researcher. Data evaluation was performed in computer environment. Descriptive statistics, Chi-Square Test (X2), Kolmogorov-Smirnov Test, Saphiro-Wilk, Student's T Test, One-Way Analysis of Variance and Mann-Whitney U Test with Bonferroni correction were used during data evaluation. It was determined that all workers are male, 43,8%, 93,2% and 61,5% of them were in 40-49 age group, married and graduated from high school, respectively. Income of 16,1% of the workers was lower than their expense. Moreover, 38,8% and 13,4% of them had smoking and drink habit, respectively. 14,8% of the workers have worked for at least 30 years and 92,9% and 77,6 % of them were on the permanent staff and in shift, respectively. 40.7% of them thought that work was stressful whereas their 82,3% were satisfied with their work. 69,6% of the workers did not have work accident. As 76,4% of them had good relationship with their colleagues, their 63,1% had good relationship with their chiefs. 36.0%, and 50,9% of the workers stated that work conditions were poor and occupational health and safety measures were not adequate, respectively. 7,5% of them were exposed to violence because of work-related reasons.In research, it was found out that all subscales of stressors, social variables, psychological variables and health complaints create medium-level stress. 95% of the workers were mostly influenced by their responsibilities and occupational uncertainty in future.Descriptive characteristics of the workers and work-related and occupational characteristics created statistically significant difference in mean scores of the subscales of stressors, social variables, psychological variables and health complaints.Key Words: Occupational health, occupational stress, occupational health nurse, worker health, stress.