Salgın sürecinde sağlık çalışanları stres ölçeği geliştirme

Abstract

Araştırma, salgın sürecinde sağlık çalışanlarının yaşadığı stres durumu ve yönetimini belirlemeye yönelik metodolojik olarak tasarlanmış, `Salgın Sürecinde Sağlık Çalışanları Stres Ölçeği`nin geliştirilmesi amacıyla yapılmıştır.Araştırma, Ağustos-Ekim 2020 tarihleri arasında Türkiye çapında COVID-19 salgını sırasında görev yapan 344 sağlık çalışanıyla çevrim içi anket yöntemi kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmacı tarafından literatür taraması yapılarak hazırlanan 62 maddelik `Salgın Sürecinde Sağlık Çalışanları Stres Ölçeği` taslağının geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre; ölçek maddelerinin KGİ değerleri 0,81-1,00 arasında değişmektedir. Madde-toplam korelasyon katsayısı <0,30 olan maddeler taslak ölçekten çıkartılmış (3 madde), kalan 58 maddenin madde-toplam korelasyonlarının 0,38-0,80 arasında olduğu belirlenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonrası faktör yükü <0,40 olan (4 madde) ve binişiklik gösteren (1 madde) maddeler analiz dışı bırakılmıştır. Tüm analizler sonucunda `Salgın Sürecinde Sağlık Çalışanları Stres Ölçeği` 53 madde ve dört alt boyuttan (salgın sürecinde stress duygu durumları, salgın sürecinde stres kaynakları, salgın sürecinde stresi önleyici /azaltıcı etmenler, salgın sürecinde stresle baş etme yaklaşımları) oluşmakta ve toplam varyansın %51,08'ini açıklamaktadır. Doğrulayıcı faktör analizinde uyum indeksi değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ölçek alt boyutların Cronbach alfa değerleri 0,68-0,96 arasında değişmektedir. Ölçeğin madde analizleri tekrar yapılmış ve tüm maddelerin madde-toplam korelasyon katsayılarının 0,41-0,85 arasında ve istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı (p<0,001) olduğu görülmüştür. Salgın Sürecinde Sağlık Çalışanları Stres Ölçeği'nin alt boyut puan ortalamaları; salgın sürecinde stress duygu durumları için 3,47±0,79; salgın sürecinde stres kaynakları için 4,10±0,70; salgın sürecinde stresi önleyici /azaltıcı etmenler için 4,13±0,71 ve salgın sürecinde stresle baş etme yaklaşımları için 3,14±0,82 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak, `Salgın Sürecinde Sağlık Çalışanları Stres Ölçeği`nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceği saptanmıştır.

In this study, it was aimed to develop the `Stress Scale for Healthcare Professionals during the Outbreak`, which was designed methodologically to determine the stress status and management of health workers in pandemics.The research was conducted using an online survey method with 344 healthcare professionals working during the COVID-19 outbreak across Turkey between August and October 2020. The validity and reliability analyzes of the 62-item `Stress Scale for Healthcare Professionals during the Outbreak` draft prepared by the researcher after a literature review were conducted. According to the analysis results obtained; CVI scores of the scale items vary between 0.81-1.00. Items with an item-total correlation coefficient of <0.30, were excluded from the draft scale (3 items) and the item-total correlations of the remaining 58 items were found to be between 0.38-0.80. After the exploratory factor analysis, items with a factor load of <0.40 (4 items) and overlapping (1 item) were excluded from the analysis. As a result of all analyzes, the `Stress Scale for Healthcare Professionals during the Outbreak` consists of 53 items and four sub-dimensions (stress moods during the epidemic, sources of stress during the epidemic, factors preventing/reducing stress during the epidemic, approaches to coping with stress during the epidemic) and explains 51,08% of the total variance. In the confirmatory factor analysis, it was determined that the fit index values were at an acceptable level. Cronbach's alpha values of the sub-dimensions of the scale ranged between 0.68-0.96. The item analyzes of the scale were repeated and the item-total correlation coefficients of all items were found to be between 0.41-0.85 and statistically very significant (p<0.001). Sub-dimension mean scores were found to be; stress moods during the epidemic 3.47±0.79; sources of stress during the epidemic 4.10±0.70; factors preventing/reducing stress during the epidemic 4.13±0.71 and the approaches to coping with stress during the epidemic 3.14±0.82.As a result, it has been determined that the `Stress Scale for Healthcare Professionals during the Outbreak` can be used as a valid and reliable measurement tool.