Glokomlu bireylerde lokal ilaç uygulama eğitiminin hastalık algısı ve tedaviye uyum üzerine etkisi

Abstract

Araştırma, Glokom İlacı Kullanma Öz Yeterlilik ve Glokom Sonuç Beklentileri Ölçeği'nin (Glaucoma Medication Self-Efficacy Scale, Glaucoma Outcome Expectations Scale) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği için metodolojik; glokomlu bireylerde lokal ilaç uygulama eğitiminin hastalık algısı ve tedaviye uyum üzerine etkisini değerlendirmek üzere ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel çalışma olarak planlandı. Örneklemi bir üniversite hastanesine başvuran 302 glokomlu birey oluşturdu (metodolojik 200, yarı deneysel 102 birey). Verilerin toplanmasında Hasta Bilgi Formu, Standardize Mini Mental Test, Glokom İlacı Kullanma Öz Yeterlilik ve Glokom Sonuç Beklentileri Ölçeği, Hastalık Algısı Ölçeği, Göze İlaç Uygulama Basamakları Değerlendirme Formu kullanıldı.Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel metotlar, güvenilirlik analizi, Açıklayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, ki kare, bağımsız örneklem t testi, bağımlı örneklem t testi uygulandı.Ölçeğin faktör yüklerinin 0.312-0.940, Cronbach Alfa değerinin ölçek ve alt boyutlarda 0.80 ile 0.94, düzeltilmiş madde bütün korelasyonunun 0.410 ile 0.827 değerleri arasında değiştiği saptandı. Glokom İlacı Kullanma Öz Yeterlilik ve Glokom Sonuç Beklentileri Ölçeği'ne göre, deney grubunun son test puanlarının ön test puanlarına ve kontrol grubuna göre; HAÖ'nde, hastalık hakkında görüşler, süre, sonuçlar, tedavi kontrolü alt boyutlarında kontrol grubunda daha iyi olduğu (p<0,05), deney grubu göz içi basıncı değerlerlerinin ikinci ölçümde daha düşük olduğu belirlendi (p<0,05).Sonuç olarak, Glokom İlacı Kullanma Özyeterlilik ve Glokom Sonuç Beklentileri Ölçeği Türkçe formunun geçerli ve güvenilir olduğu görüldü. Eğitim alan bireylerin glokomda tedaviye uyumlarının, kısmen hastalık algılarının, göze ilaç uygulama durumlarının daha iyi düzeyde olduğu, eğitimin göz içi basıncı değerlerinde düşme sağladığı saptandı. Araştırmanın farklı örneklem gruplarında, farklı eğitim yöntemleriyle tekrarlanması önerildi.Anahtar kelimeler: glokom, öz-yeterlik, hastalık algısı, tedaviye uyum, hemşirelik.

The research was planned methodologically for the validity and reliability of the Turkish version of the Glaucoma Medication Self-Efficacy Scale, Glaucoma Outcome Expectations Scale; A quasi-experimental study with a pre- test, post-test control group was planned to evaluate the effect of local drug administration training on disease perception and adherence to treatment in individuals with glaucoma.The sample consisted of 302 glaucoma patients admitted to a university hospital (methodological 200 individuals, semi-experimental 102 individuals). Data was collected by using Patient Information Form, Standardized Mini Mental Test, Glaucoma Medication Self-Efficacy Scale, Glaucoma Outcome Expectations Scale, Illness Perception Scale, and Assessment Form for Steps of Medication Application to the Eye. Descriptive statistical methods (number, percentage, average, standard deviation), reliability analysis, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, chi square, unpaired sample t test, and paired sample t-test were performed in the evaluation of the data.It was determined that the factor loads of the scale ranged from 0.312 to 0.940, the Cronbach's Alpha value from 0.80 to 0.94 on the scale and sub-dimensions and the whole adjusted correlation of the items from 0.410 to 0.827. According to the Glaucoma Medication Self-Efficacy and Glaucoma Outcome Expectations Scale, according to the pre-test scores of the experimental group's post-test scores and the control group; In IPS, it was determined that the sub-dimensions of views about the disease, duration, results, and treatment control were better in the control group (p<0.05) and the intraocular pressure values of the experimental group were lower in the second measurement (p<0.05).In conclusion, the Turkish form of the Glaucoma Medication Self-Efficacy Scale and Glaucoma Outcome Expectations Scale was determined to be valid and reliable. It was also established that the compliance of the individuals receiving training to treatment related to glaucoma, partly their perception of the disease and their ability to apply drug to the eye were at a better level, and the training led to a decrease in intraocular pressure values. It was suggested that the research be repeated in different groups using different training methods.Keywords: Glaucoma, self-efficacy, disease perception, compliance to treatment, nursing.