Osmanlı Döneminde Erzurum Polis Mektebi (1911-1917)

Abstract

Osmanlı Devleti'nde ilk zamanlarda güvenlik hizmetleri askeri sistemin bir parçası olarak görülmüştü. Polis teşkilatı Osmanlı Devleti'nin son dönemlerine kadar Osmanlı zabıtası olarak adlandırılmaktaydı. II. Abdülhamit Hanın tahta çıkmasıyla o dönem polis vazifesi gören Memurin-i Teftişiye kaldırılmış ve Polis Teşkilatı uygulamasına geçilmişti. İç güvenlikten sorumlu özgün bir polis teşkilatının oluşması zaman almıştır. Polisin yükümlülük ve vazifeleri zaman içinde genişlemiş ve sorumluluğu arttırılmıştı. Bu vazifelerden birisi de adli tahkikat vazifesiydi. Polise verilen yeni sorumluluklar beraberinde polisin bu hizmetleri hakkıyla ifa etmesi için eğitim konusu bir zaruret haline gelmişti. Osmanlı Devleti'nin son döneminde, II. Meşrutiyet devrinde açılan polis mektepleri bunun en önemli adımıydı. Değişen dünya şartları, suç ve suçlu ile mücadele konuları, eğitimli ve donanımlı personeli zaruri kılmaktaydı. İlk açılan polis mekteplerinin belirgin başarısı, ülke genelinde yeni polis mekteplerinin açılmasını lüzumunu kılıyordu. Polis mektepleri artık bir ihtiyaç haline gelmişti. İlk polis mektepleri olan Selanik ve Dersaadet Polis Mekteplerinin muvaffakiyeti, Beyrut, Erzurum, Bağdat, Adana ve Trabzon Polis Mekteplerini netice verdi.Bu çalışmada Osmanlı döneminde açılan dördüncü polis mektebi olan Erzurum Polis Mektebi'nin kuruluşu, işleyişi, eğitim faaliyetleri, öğrenci profili, idari ve öğretim kadrosu, kapanışı ve önemi; Arşiv Belgeleri, Emniyet Genel Müdürlüğü arşivinde bulunan Tüm Polis Mektepleri Maaş Defteri ile bazı Özlük Dosyaları ve Polis Mecmuası gibi esas kaynaklar, diğer makale ve eserler ile beraber incelenerek konu teferruatıyla aktarılmaya çalışılmıştır. Üç bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümü; Türk polis teşkilatının özet tarihçesi, ikinci bölümü; Osmanlı zamanında açılan diğer polis mekteplerinin özeti ve üçüncü bölüm ise tezimizin ana konusu olan Erzurum Polis Mektebi hakkındadır27 Kasım 1911'de açılan Erzurum Polis Mektebi'nin eğitim çevresi; Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır ve Elazığ vilayetlerinden oluşuyordu. Polis mektebinde bu vilayetlerin gönderdiği polis memuru ve polis adayı talebeler eğitim görüyorlardı. Her devrenin süresi dört buçuk beş ay kadardı. Talebeler bu süre zarfında mektepte yatılı olarak kalıyordu. Erzurum Polis Mektebi resmi olarak yedi yıl açık kaldı ancak eğitim faaliyetini üç yıl sürdürebildi. Eğitim faaliyetini sürdürdüğü bu süre içinde ancak sekiz devre mezun verebildi. Rusların Doğu Anadolu'dan Erzurum'a doğru ilerleyişi nedeniyle seferberlik ilan edilince polis mektebi 1914 yılının ikinci yarısında tatil edildi. Eğitim faaliyetinde bulunduğu kısa süre içinde, kaliteli eğitimi ve kapasiteli öğretim kadrosu ile eğitim çevresine dâhil civar illerin polis teşkilatlarına büyük katkıları oldu. En büyük talihsizliği çok sıkıntılı bir döneme denk gelmiş olmasıydı. Bütün olumsuzluklara rağmen büyük fedakârlıklar göstermiş ve önemli hizmetlerde bulunmuştur. Mektepte hukuki ve idari derslerin yanında, telefon, telgraf, fotoğraf ve daktiloskopi gibi teknik dersler de okutulmaktaydı. Bu teknik dersler ile polis adayları çağın teknolojisi ile orantılı bir eğitim almış oluyordu. Tatil olunduğu 1914'ten sonra, Birinci Dünya Savaşı ve savaşın ağır neticelerinden olan ekonomik sıkıntılar ve insan kaynağından mahrumiyet, mektebin tamamen kapatılmasını netice verdi. İdari ve eğitim kadrosu tamamen dağılan Erzurum Polis mektebi, 1 Nisan 1917'de zorunlu nedenlerden dolayı lağvedildi. Eğitim faaliyetinde bulunduğu süre içinde yetiştirdiği polis memurları Doğu Anadolu'da milli mücadele döneminde Ermeni çetelerine ve Ruslara karşı direnişte Kuva-yi Milliye ruhunun uyanmasında öncü olmuşlardır.

In the Ottoman Empire, security services were seen as a part of the military system in the early days. The police organization was called as the Ottoman city police (zabıta) until the last period of the Ottoman Empire. Upon Abdülhamit 2nd Khan's ascension to the throne, Memurin-i Teftişiye, which was a police officer at that time, was removed and the Police Organization was put into practice. It would take time for a unique police force responsible for domestic security to emerge. The obligations and duties of the police had expanded over time and their responsibility had increased. One of these duties was the duty of judicial investigation. With the new responsibilities given to the police, training became a necessity for the police to perform these services properly. In the last period of the Ottoman Empire, opening the Police schools during the Constitutional Monarchy II , was the most important step of this. Changing world conditions, issues of fighting crime and criminals required trained and well-equipped personnel. The significant success of the first police schools made it necessary to open new police schools across the country. The success of the Selanik and Dersaadet Police Schools, which were the first police schools, resulted in Beirut, Erzurum, Baghdad, Adana and Trabzon Police Schools.In this study, establishment, functioning, educational activities, student profile, administrative and teaching staff, closing and importance of Erzurum Police School, which was the fourth police school opened in the Ottoman period along with the main sources such as Archive Documents, All Police Schools Salary Book and some Personal Files and Police Journal in the archive of the General Directorate of Security were examined together with other articles and works and the subject was tried to be conveyed in detail. The first part of this study, which consists of three parts; Summary history of the Turkish police organization, second part; The summary of the other police schools opened in the Ottoman period and the third part are about Erzurum Police School, which is the main subject of our thesis. The educational environment of the Erzurum Police School, which was opened on November 27, 1911; It consisted of the provinces of Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır and Elazig. The police officers and police candidates sent by these provinces received training in the police school. The duration of each cycle was four and a half to five months. The students were staying at the school as a boarder during this period. The Erzurum Police School officially remained open for seven years, but could continue its educational activity for three years. During this period of education, it could only gave graduate for eight periods. The police school was suspended in the second half of 1914, when the mobilization was declared due to the advance of the Russians from Eastern Anatolia to Erzurum. During its short period of training activities, it made great contributions to the police organizations of the neighboring provinces included in the education environment with its quality education and qualified teaching staff. Its biggest misfortune was that it had come across a very troubled period. Despite all the negativities, it made great sacrifices and provided important services. In addition to legal and administrative courses, technical courses such as telephone, telegraphy, photography and typewriting were also taught at the school. With these technical courses, police candidates received an education commensurate with the technology of the age. After the holiday in 1914, the economic difficulties and deprivation of human resources, which were the severe consequences of the First World War and the war, resulted in the complete closure of the school. The Erzurum Police School, whose administrative and educational staff were completely dissolved, was abolished on April 1, 1917 due to compulsory reasons. The police officers who were trained at this school were pioneers in the awakening of the spirit of the National Forces in the resistance against Armenian gangs and Russians during the national struggle in Eastern Anatolia.