Haẕa Kitābu İskender-nāme [90r - 135v] (İnceleme-metin-dizin)

Abstract

İslam Edebiyatında yaygın olarak görülen mesnevi konusu olarak İskendernameler Türk Edebiyatında da önemli yer tutar. Elimizde bulunan eser Vatikan Kütüphanesinin Türkçe Yazmalar bölümünde 145 numarada kayıtlı `Haẕa Kitābu İskendernāme` adlı bir İskendernamedir. Söz konusu eserin 90r ile 135v varakları bu tezin çalışma konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışma sırasında nazım kısımlarında müellifinin Hamzavî olduğu tespit edilmiştir. Nüshanın yazılış tarihi kesin olmamakla birlikte, müellifi olan Hamzavî, XIV. ile XV yüzyılları arasında yaşamış olup eser XV. yüzyıl dil özellikleri göstermektedir. Bu sebeple eserin XV. yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir. Bu çalışma, `Giriş`, `Dil İncelemesi: Söz Yapımı`, `Transkripsiyonlu Metin` ve `Dizin` bölümlerinden oluşmaktadır. Yazmayı tanıtan 'Giriş' bölümünden sonra İskendernameler ve Hamzavî'nin hayatı ve eserlerinin ele alındığı birinci bölüm yer almaktadır. 'Dil İncelemesi: Söz Yapımı' bölümünde eserden yola çıkılarak Eski Anadolu Türkçesinde söz yapımı incelenmiştir. `Transkripsiyonlu Metin`in yer aldığı üçüncü bölümde Arap harfli metin Türkçe Transkripsiyon Alfabesine aktarılmıştır. Tezin sonunda `Sonuç` ve `Kaynakça` bölümleri verilmiştir. Daha sonra eseri oluşturan kelimeler ve özel adlar analitik dizin olarak sıralanmıştır.Anahtar Kelimeler: İskender-name, Türk Dili, Eski Anadolu Türkçesi, Hamzavî, söz yapımı

As a common masnavi subject in Islamic Literature Iskender-names also have an important place in Turkish Literature. The manuscript is an Iskender-name named `Haẕa Kitābu İskender-Nāme` registered at number 145 in the Turkish Manuscripts section of the Vatican Library. The 90r and 135v foils of the manuscript in constitute the study subject of this thesis. During this study, it was determined that the author of the verse sections was Hamzavî. Although the date of writing the manuscript is not certain, its author Hamzavî lived in XIV - XV centuries and his manuscript shows XV century language features. For this reason, it is thought that the manuscript belongs to the XV century. This study consists of `Introduction`, `Language Analysis: Word Formation `, `Transcribed Text` and `Index` sections. After the 'Introduction' that introduces manuscript, there is the first chapter in which Hamzavi life and works are discussed. Also, another subject discussed in the first chapter is İskendernames. In the `Language Analysis: Word Formation` section, word structure in Old Anatolian Turkish was examined based on the manuscript . In the third chapter which includes the `Transcription Text`, the Arabic letter text has been transferred to the Turkish Transcription Alphabet. The `Conclusion` and `Bibliography` are presented at the end of the thesis. Then, the words and proper names used in the thesis are sorted analyticall index.Keywords: Iskender-name, Turkish Language, Old Anatolian Turkish, Hamzavi, word formation