Çalışanlarda Makyavelizm ve narsizm kişilik özelliklerinin etik dışı davranışlar üzerindeki etkisinin incelenmesi: Bir alan çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, makyavelizm ve narsizm kişilik özelliklerinin etik dışı davranışlar üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla Ankara'da özel sektör ve kamuda çalışan 385 beyaz yakalı katılımcıdan çevrimiçi anket yöntemi ile veri toplanmıştır. Veri analizi SPPS ve AMOS 23.0 (Arbuckle,2011) programları kullanılarak yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, makyavelizm, etik dışı davranma üzerinde pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahiptir. Ancak narsizm, etik dışı davranışları beklenilen yönde, yani pozitif yönde tahmin etse de söz konusu etkinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Ayrıca sosyal istenirliğin de etik dışı davranış ile negatif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Yapılan ek analizlerde makyavelizmin alt boyutları ve etik dışı davranış ilişkisinde, kadın ve erkek katılımcılar arasındaki farklılıklar incelenmiş; her iki grupta da ahlak dışı manipülasyonun etik dışı davranışı pozitif yönde tahmin ettiği, ancak söz konusu etkinin kadın katılımcılarda erkek katılımcılara kıyasla daha güçlü olduğu görülmüştür. Erkek katılımcılarda ise statü arzusunun etik dışı davranışları pozitif yönde tahmin ettiği ancak söz konusu etkinin kadın katılımcılarda anlamlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu farklılık, geleneksel cinsiyet rolleri ile ilişkilendirilebilmektedir. Benzer şekilde makyavelizmin alt boyutları ve etik dışı davranış ilişkisinde hukukçu ve eğitimci katılımcılar arasındaki farklılıklar incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre, hukukçularda ahlak dışı manipülasyon boyutu etik dışı davranış ile pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye sahipken; eğitimcilerde kontrol arzusu boyutu etik dışı davranış ile pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye sahiptir. Bu farklılığın ise mesleklerin yapısından kaynaklanabileceği düşünülmektedir.

The aim of this study is to examine the effects of machiavellianism and narcissism personality traits on unethical behaviors. For this purpose, data were collected from 385 white-collar participants working in the private and public sector in Ankara by online survey method. Data analysis was performed using SPPS and AMOS programs (Arbuckle,2011). According to the research findings, Machiavellianism has a significant effect on unethical behavior. However, although narcissism predicts unethical behaviors in the expected direction, that is, in a positive direction, it was seen that the said effect was not significant. In addition, it has been observed that social desirability has a negative relationship with unethical behavior. In supplementary analyses, the differences between male and female participants in the relationship between sub-dimensions of machiavellianism and unethical behavior were examined. In both groups, it was seen that unethical manipulation positively predicted unethical behavior, but the said effect was stronger in female participants compared to male participants. In male participants, it was concluded that the desire for status predicted unethical behaviors positively, but the said effect was not significant in female participants. This difference can be associated with traditional gender roles. Similarly, the differences between working in the law field and working in the education field participants in the relationship between sub-dimensions of machiavellianism and unethical behavior were examined. According to these findings, there is a significant relationship between the dimension of immoral manipulation and unethical behavior in the participants working in the field of law. In educators, the control desire dimension has a positive and statistically significant relationship with unethical behavior. It is thought that this difference may be due to the structure of the professions.