Türkiye ve Kazakistan'da geçiş dönemlerinin (doğum-evlenme-ölüm) karşılaştırmalı incelemesi

Abstract

Kültür, bir milletin hazinesidir. Bu kültürel hazineye halkın ne kadar bağlı olduğu ve gelecek kuşaklara ne kadar aktarabildiği önemli bir unsurdur. Bu açıdan sözlü kültür ürünlerinin derlenip yazıya geçirilmesi kültürel değerlerin kaybolmasını önlenmektedir. Tezin giriş bölümde, çalışmanın konusunu, amacını, sınırlılıklarını, çalışmada kullanılan yöntem ve tekniklerinden bahsedilmiştir. Birinci bölümde Türkiye ve Kazakistan'daki geçiş dönemi çalışmalarından bahsedilmiştir. İkinci bölümde doğum geleneklerinden ve gerçekleştirilen ritüellerden örnekler verilmiştir. Doğum öncesi, sırası ve sonra yapılan ritüeller karşılaştırılmıştır. Üçüncü bölümde evlenme gelenekleri ritüelleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Son bölüm olan dördüncü bölümde geçiş dönemlerinin son safhası olan ölüm geleneği ritüelleri örnekler üzerinden karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Tezin sonuç bölümünde genel bir değerlendirmeye yer verilmiştir. Bu değerlendirmede Türkiye ve Kazakistan'da geçiş dönemleri ritüellerinin uygulanmasında benzerlikler ve farklılıklar incelenmiş ve bunlardan da örnekler verilmiştir. Değişimlerin sosyo-kültürel, coğrafi, siyasi ve teknolojik gelişmeler bağlamında ilişkisi de göz önünde bulundurularak değerlendirmesi yapılmıştır. Sonuç kısmında ulaşılan durum ise farklılıktan çok benzerliklerin ve ortak kültürel düşünce dünyasının olduğudur.Bu çalışmada yazılı kaynaklardan ve saha çalışmalarından elde edilen bilgiler, sistemli ve düzenli bir şekilde sınıflandırıldıktan sonra karşılaştırılmalı halkbilimi yöntemleri çerçevesinde analiz edilmiş ve değerlendirmesi yapılmıştır. Yazılı ve sözlü kaynaklardan elde edilen bilgiler, eski Türk inanç sistemlerinin izleri ve günümüze kadar gelerek değişmeleri bağlamında eldeki örnekler üzerinden bağlantısı kurularak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu kültürel değer yargılarının Türk dünyası ile benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulması ve ortak kültür birliğini ortaya koyması açısından Türk dünyası halklarının geçiş dönemi örneklerinden de yararlanılmıştır.

Culture is the treasure of a nation. It is a crucial factor that how much society is loyal to that treasure, and how much of that treasure is transferred to future generations. In this respect, compiling oral cultural works prevent the disappearance of cultural values.In the thesis's introduction part, the subject of the study, its purpose, limitations, methods and techniques used in the study have been mentioned. In the first chapter, the transition period researches in Turkey and Kazakhstan have been mentioned. In the second chapter, references to birth traditions and rituals are given. Rituals happening before, during and after the birth have been compared. In the third chapter, marriage traditions rituals are examined comparatively. In the fourth chapter ‒ the last chapter of the thesis ‒ the death tradition rituals, which are the last phase of the transition periods, are evaluated comparatively through examples.An overall assessment is given in the conclusion part of the thesis. In this evaluation, similarities and differences in the implementation of transitional rituals in Turkey and Kazakhstan have been studied, and related examples are presented. Considering the relations of the changes in the context of socio-cultural, geographical, political and technological developments, these changes have been evaluated. The situation reached in the conclusion part is that there are similarities and a shared cultural world of thought rather than difference.In the thesis, the data obtained from written sources and field studies have been analysed and interpreted within the framework of comparative folklore methods after systematically and regularly classified. The information gained from written and oral sources was evaluated in the context of the traces of the old Turkish belief systems and the changes they have undergone until today by associating them with the existing examples. The transition period examples of the peoples of the Turkic world have been used in terms of revealing the similarities and differences of these cultural value judgments in the Turkic world and in addition to their contribution to the common cultural unity.