Sosyal hizmet bakış açısıyla tek ebeveynli ailelerin gereksinimleri ve sosyal politika uygulama süreci üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışma kapsamında tek ebeveyn anneler, tek ebeveyn babalar ve tek ebeveynli ailelere yönelik mesleki çalışmaları yürüten profesyoneller (meslek elemanları) ile sürecin derinlemesine incelenmesi; elde edilen veriler doğrultusunda da tek ebeveynli ailelerin gereksinimlerine odaklanan yeni politika ve uygulama önerilerinin ortaya konması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Kırıkkale ilinde ikamet eden 29 tek ebeveyn birey ve Kırıkkale Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü bünyesinde görev yapan 11 profesyonelden veriler toplanmıştır. Nitel araştırma yönteminin uygulandığı bu çalışmada, veriler derinlemesine görüşmeler aracılığıyla elde edilmiştir. Tek ebeveyn bireylerin ses kaydı alınmış olup profesyonellerin görüşmelerinde araştırmacı tarafından notlar alınarak veriler toplanmıştır. Derinlemesine görüşmelerde, tek ebeveynli aile literatürü temel alınarak hazırlanmış olan yarı-yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Analiz, araştırmacı tarafından nitel bir veri analiz programı kullanılmaksızın yapılmıştır. Kategoriler, ana temalar ve alt temalar aracılığıyla elde edilen bulgular paylaşılmıştır. Tek ebeveynli ailelerin ekonomik ve psikolojik alanlarda güçlüklerinin ve gereksinimlerinin daha fazla olduğu anlaşılırken sosyal destek yoksunluğu, yalnızlaşma, istihdama girme, çalışma yaşamı ve çocuk bakımı gibi konularda da dezavantajlı oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca tek ebeveynli hanelerdeki çocukların, tek ebeveynleriyle birlikte bu güçlüklere maruz kaldıkları, akademik başarıda gerileme ve ebeveyn yoksunluğu konularında risk altında oldukları belirlenmiştir.Mevcut durumda Türkiye'de tek ebeveynli ailelerin gereksinimlerine odaklanan özel politikalar ve uygulamalar bulunmamaktadır. Ayrıca mevcut sosyal hizmet uygulamalarından sosyal ve ekonomik destek hizmeti ile ücretsiz kreş ve gündüz bakımevi hizmetlerinin potansiyel yararlanıcılarının tek ebeveynli aileler olduğu belirlenmiştir. Ancak bu uygulamaların iyileştirmeye ihtiyacı olduğu, araştırma sonucunda anlaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; koruyucu-önleyici hizmetler, tek ebeveynli hanelerdeki bireyler, grup, aile ve yerel toplum ile politika, kurumsal destekler ve uygulamalar odağında önerilere yer verilerek araştırma tamamlanmıştır.

Within the scope of this study, an in-depth examination of the process with single-parent mothers, single-parent fathers and professionals (professional staff) who carry out professional studies for single-parent families; In line with the data obtained, it is aimed to reveal new policy and practices proposals focusing on the needs of single-parent families. In this direction, data were collected from 29 single-parent individuals residing in Kırıkkale and 11 professionals working within the Kırıkkale Provincial Directorate of Family and Social Services. In this study, in which the qualitative research method was applied, the data were obtained through in-depth interviews. Voice recordings of single-parent individuals were taken, and data were collected by taking notes by the researcher in the interviews of the professionals. In the in-depth interviews, semi-structured interview forms prepared based on the single-parent family literature were used. The analysis was made by the researcher without using a qualitative data analysis program. The findings obtained through categories, main themes and sub-themes were shared. While it is understood that single-parent families have more economic and psychological difficulties and needs, it has been concluded that they are disadvantaged in terms of lack of social support, loneliness, employment, working life and child care. In addition, it has been determined that children in single-parent households are exposed to these problems with their single parents, and are at risk for regression in academic achievement and parental deprivation.Currently, there are no specific policies and practices focusing on the needs of single-parent families in Turkey. In addition, it has been determined that the potential beneficiaries of social and economic support services and free nursery and day care services from existing social work practices are single-parent families. However, it has been understood as a result of the research that these applications need improvement. In line with the results obtained from the research; the research was completed by including suggestions on preventive-preventive services, individuals in single-parent households, group, family and local society, and policy, institutional supports and practices.