Türk dilinde güzel: Kavramsal bir inceleme

Abstract

Türk dilinde ''güzel'' anlamında kullanılan ve günümüze ulaşan pek çok sözcük bulunmaktadır. Güzel sözcüğü kısaca ''göze ve kulağa hoş gelen, hayranlık uyandıran, çirkin karşıtı, iyi, hoş, tatlı'' gibi anlamlara gelmektedir. Türk dilinin dönemlerine bakıldığında ''güzel'' anlamına gelen yabancı sözcüklerin de dilimize girdiği görülmüştür. Zamanla ''güzel'' anlamını yitiren sözcüklere de rastlanmıştır. Kavram ise bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut biçimidir. Bu çalışmada Türk dilinin dönemlerine ve eserlerine bakılarak öncelikle ''güzel'' anlamına gelen sözcüklerin neler olduğu tespit edilmiştir. Giriş Bölümünde, ''güzel'' kavramı ile ilgili kaynaklara ve çalışmada kullanılan yönteme ilişkin bir değerlendirme yer almaktadır. Birinci Bölümde, incelenen eserlerden hareketle sözcüklerin kökenlerine bakılarak Türkçe, Arapça ve Farsça sözcükler tespit edilmiştir. İkinci Bölümde, bu sözcüklerin hangi ekler ile birlikte kullanılmış olduğu örneklerle gösterilmiştir. Üçüncü ve son bölümde sözcükler, güzel sözcüğünün geldiği anlamlara göre sınıflandırılmış ve örnekler verilmiştir. Sonuç Bölümünde ise tezin genelinde elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir.

There are many words in the Turkish language that are used in the sense of `beautiful` and have survived to the present day. The word beautiful briefly means `pleasing to the eye and ear, admirable, opposite of ugly, good, pleasant, sweet`. When we look at the periods of the Turkish language, it is seen that foreign words meaning `beautiful` have also entered our language. Words that lost the meaning of `beautiful` over time were also encountered. A concept is the abstract form of an object or thought in the mind. In this study, by looking at the periods and works of the Turkish language, first of all, the words meaning `beautiful` were determined. In the Introduction, there is an evaluation of the sources related to the concept of `beautiful` and the method used in the study. In the First Chapter, Turkish, Arabic and Persian words were determined by looking at the origins of the words based on the works examined. In the Second Chapter, it is shown with examples with which suffixes these words are used. In the third and last part, the words are classified according to the meanings of the word beautiful and examples are given. In the Conclusion Section, the results obtained throughout the thesis were evaluated.