Türk dili tarihi içerisinde {+lık} ekinin gelişimi ve işlevleri

Abstract

{+lIk} eki, Türkçenin en işlek yapım eklerinden biri olup Orhon Yazıtları'ndan günümüz eserlerine kadar varlığını korumuştur. Türk dili tarihi boyunca yaşanan değişim ve etkileşimler, {+lIk} ekinin de seyrini etkilemiştir. Ekin gelişimi devam ederken, işlevleri de tarihî süreç içerisinde artış göstermiştir. Yapılan çalışmaya göre, on altı işlev bulunmaktadır. Bu işlevler: bitki, hayvan, alet, eşya, giysi, renk, yer adı yaparak somut adlar; aidiyet ve mensubiyet, meslek, tıp terimleri, sayı, zaman, ölçü ve soyut adlar; ikilemeler, kalıcı isimler, sıfatlar yapmaktır. Bunun dışında ekin, yardımcı filler ve {+çI}, {+mAk}, {+mAz}, {+sIz} gibi eklerle de bir araya geldiği görülmüştür.

The {+lIk} suffix is one of the busiest constructional suffixes in Turkish and has survived from the Orkhon Inscriptions to today's Works. Changes and interactions throughout the history of the Turkish language have also affected the course of the {+lIk} suffix. While the development of the crop continued, its functions also increased in the historical process. According to the study, there are sixteen functions. These functions are: plants, animals, tools, goods, clothes, colors, places, making concrete names; belonging and affiliation, profession, medical terms, number, time, measure and abstract names; reduplications, permanent nouns, adjectives. Apart from this, it has been seen that the suffix comes together with auxiliary verbs and suffixes such as {+çI}, {+mAk}, {+mAz}, {+sIz}.