Ortaçağ duvar resimlerinde Aziz İoulitta ve Kerykos örneklemi eşliğinde şifa teması

Abstract

Martir azizler İoulitta ile Kerykos odağında görsel ve yazılı veriler eşliğinde bir aziz kültünün incelendiği örneklem sunan tez çalışmasında, Orta Çağ'da Bizans ve çevresindeki kiliselerdeki şifa teması irdelenmiştir. Azizlerin kültleri Geç Antik Çağ'dan başlamak üzere Orta Çağ'da hem Doğu hem de Batı'da yaygındır. Azizlerin birçok farklı dile çevrilmiş ve farklı versiyonlarda şehit edilme öyküleri bulunmaktadır. Azizlerin orijinal kabul edilen öyküleri abartılı özellikler taşıdığından 5. yüzyılın sonlarına doğru Batı'da Papa tarafından yasaklanmıştır. Yasağa rağmen azizlerin Orta Çağ boyunca Batı dünyasında oldukça saygı gören azizler arasında yer aldığı görülmektedir. Çalışmamızın çıkış noktasını ve odağını azizlerin Bizans döneminde Kapadokya'da resmedildikleri duvar resim örnekleri oluşturmakla beraber; 8. yüzyıldan başlayarak 16. yüzyıla kadar Orta Çağ'da İtalya, Yunanistan ve Balkanlar, Kıbrıs, Gürcistan, Kıpti Mısır ve Etiyopya'da resmedildikleri kiliseler de araştırmamıza dahil edilmiştir. Azizler resim programlarındaki konum ve diğer tasvirlerle ilişkileri açısından incelenerek azizlerin şifacı özellikleri saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca, azizlerin kültlerinin anlaşılmasına ışık tutan bilgilerle karşılaştığımız Latin Batı dünyası `azizlerin batıya göçen kültü` kapsamında çalışmamızda ayrı bir bölümde ele alınmıştır. Azizlerin genel şifacı ve koruyucu özelliklerini yansıtan göstergelerin yanı sıra, Geç Orta Çağ İngilteresinde olduğu gibi Bizans dünyasında da doğum ve çocukların koruyucu azizleri olarak saygı görmüş olabileceklerine işaret eden bulgular örneklerle sunulmuştur.

In this dissertation, which presents a sample of a saint cult in the focus of martyr saints Ioulitta and Kerykos accompanied by visual and written data, the theme of healing in the churches in Byzantium and in its vicinity in Middle Ages was examined. Cults of them were common in both East and West in the Middle Ages, beginning in Late Antiquity. There are stories of martyrdom of the saints translated into many different languages and in different versions. Since the stories of the saints considered original have exaggerated features, it was banned by the Pope in the West towards the end of the 5th century. Despite this, it seems that they were among the saints who were highly venerated in the Western world during the Middle Ages. Although the starting point and focus of our study is the murals depicting them in Cappadocia during the Byzantine period; the churches in which they were depicted in Italy, Greece, Balkans, Cyprus, Georgia, Coptic Egypt and Ethiopia in the Middle Ages from the 8th century to the 16th century, were also included in our research. The healing features of them were tried to be determined by examining them in terms of their position in the painting programs and their relations with other figures. Besides, the Latin West shedding light on the understanding of the cults of the saints, is discussed in a separate chapter in our study within the scope of `the cult of the saints migrating to West`. Also, besides the signs reflecting the general healer and protective roles of the saints; evidence indicating that they may have been venerated as the patron saints of childbirth in Byzantine world as well as in Late Medieval England are presented with examples.