Cumhuriyet'in seyyahları: Türk aydınının gözünden Avrupa'ya bakmak (1923-1960)

Abstract

Türklerin yüzyıllardır süregelen Avrupa'yı tanıma çabası, Cumhuriyet dönemi ilezirvesine ulaşmış ve bizatihi devletin öncülüğünde Batılı kurumlar, alışkanlıklar vesosyal düzen Türkiye şartlarına uyarlanmaya çalışılmıştır. Askeri, siyasi ve malibakımdan örnek alınan Batılı devletlere İmparatorluk döneminden başlayarak yapılangezilerle de modernleşmenin kutup yıldızları mesabesinde görülen memleketler vemilletler yerinde gözlemlenerek her alandaki usulleri idrak edilmeye uğraşılmıştır.Cumhuriyet döneminde hız kazanan Batı'yı tanıma çabası, tersine bir oryantalizm,garbiyatçılık ve Türklerin Batı'yı Osmanlı İmparatorluğu'nu kurtarma gailesindenmünezzeh surette keşfetmesi süreci olarak nitelendirilebilir. Keşif sürecinin mühimbasamaklarından biri olan geziler ve yolculuk sırasında kaleme alınan seyahatnameler,Türk aydınlarının zihnindeki Batı imgesinin anlaşılması bakımından net örnekler ortayakoymaktadır. 1923-1960 yılları arasında Almanya, Fransa, İngiltere ve AmerikaBirleşik Devletleri üzerine yoğunlaşan geziler sırasında kaleme alındığı tespit edilenotuz bir farklı seyahatname vasıtasıyla Türk aydınlarının Batı'yı nasıl gözlemlendiği veüzerlerinde nasıl bir etki bıraktığı sorusu Türk düşünce tarihinin dikkate değer birmevzusudur.

The efforts of the Turks to know Europe, which has been going on for centuries,reached its peak with the Republican period and Western institutions, habits and socialorder were tried to be adapted to the conditions of Turkey under the leadership of thestate itself. With the trips made starting from the Imperial period to the Western states,which were taken as an example in military, political and financial terms, the countriesand nations that were seen as the pole stars of modernization were observed on site andthe methods in every field were tried to be understood. The effort to recognize the West,which gained momentum in the Republican period, can be characterized as a reverseorientalism, Occidentalism and the process of Turks discovering the West without thepretense of saving the Ottoman Empire. Travels, which are one of the important steps ofthe discovery process, and the travel books written during the journey provide clearexamples in terms of understanding the image of the West in the minds of Turkishintellectuals. The question of how Turkish intellectuals observed and influenced theWest through thirty-one different travelogues, which were found to be written duringtravels focusing on Germany, France, England and the United States between 1923 and1960, is a remarkable subject in the history of Turkish thought.