1950 sonrası Türk resim sanatında yazı ve kaligrafi kullanımının irdelenmesi

Abstract

Duygu, düşünce ve kavramların birer imgeye dönüştürülmesi ile oluşan görsel ve yazılı anlatım dili geçmişten günümüze insanoğlu arasında bir iletişim aracı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Resim sanatı tarihi boyunca da yazı ve kaligrafi plastik sanatlar içerisinde kültürel imgelerin etkileşimleriyle yer aldığı görülmektedir. Mağara resimlerindeki figüratif anlatımlarla iletişim aracı sonrasında yazı şekline bürünmüş ve resim sanatı içerisinde farklı dönem akım ve hareketlerindeki eserlerde ifadeci yaklaşım olarak kullanılmıştır. Batı resminde yazı-resim ilişkisi sanatçıların eserlerinde farklı üslupsal etkilerle kullanılmıştır. İslam ve Doğu kültürünün geleneksel kültürel motifleri olan farklı yazı ve kaligrafiler, batılı sanatçıların ilgisini çekmiş ve Doğu- Batı arasındaki sentezlenme ile resim sanatına esin kaynağı olduğu görülmüştür. Tezde Osmanlı Devleti son dönemi ile birlikte Cumhuriyetin kuruluşundan sonra bir ulusun kültürünü canlandırmak amacıyla başlatılan yeni oluşumlar, Türk resmindeki sanat hareketleri araştırılmıştır. Dolayısıyla 1950 ve sonrası yazı ve kaligrafiyi görsel bir anlatım dili olarak kullanan Çağdaş Türk Resminin önemli sanatçılarının yaratıcılığı değerlendirilmiştir. Elif Naci, Sabri Berkel, Abidin Elderoğlu, Şemsi Arel, Burhan Doğançay, Özdemir Altan, Erol Akyavaş, Süleyman Saim Tekcan, Ergin İnan ve Bedri Baykam'ın sanat görüşlerine ve eserlerindeki yazı ve kaligrafi kullanımları hem plastik unsur olarak hem de kavramsal bağlamda irdelenerek sunulmuştur. Yazının görsel bir dil olarak kullanıldığı yazı, kaligrafi ve sanat özellikle resim arasındaki ilişkinin tarihsel süreci değerlendirildikten sonra, son bölümde tez konu bağlamında uygulama çalışmaları ele alınmıştır. Alaaddin Hız'ın uygulama çalışmalarındaki amacı oluşturduğu soyut resimlerde kullandığı yazı ve kaligrafi imgeleriyle içsel hareketleri dışavurumcu bir etkiyle izleyiciye aktarmaktır.

It is known that the language of visual and written expression, which is formedby transforming emotions, thoughts and concepts into images, has been used as acommunication tool between human beings from past to present. Throughout thehistory of painting, it is seen that writing and calligraphy have taken place in plasticarts with the interactions of cultural images. With the figurative expressions in the cavepaintings, the communication tool was later transformed into writing and used as anexpressive approach in works of different periods and movements within the art ofpainting.The relationship between writing and painting in Western painting has beenused with different stylistic effects in the works of the artists. Different writings andcalligraphies, which are the traditional cultural motifs of Islamic and Easterncultures,attracted the attention of western artists and it was observed that they inspired the artof painting with the synthesis between East and West. In the thesis, new formationsthat were initiated to revive the culture of a nation after the establishment of theRepublic with the last period of the Ottoman Empire, and the art movements in Turkishpainting were investigated. Therefore, the creativity of the important artists of Contemporary Turkish Painting, who used writing and calligraphy as a visualexpression language, was evaluated. The art views of Elif Naci, Sabri Berkel, AbidinElderoğlu, Şemsi Arel, Burhan Doğançay, Özdemir Altan, Erol Akyavaş, SüleymanSaim Tekcan, Ergin İnan and Bedri Baykam and their use of writing and calligraphyin their works are presented.After evaluating the historical process of the relationship between writing,calligraphy and art, especially painting, in which writing is used as a visual language,in the last section, my own artistic works are discussed. The purpose of the applicationstudies, The writing and calligraphy images used in the abstract paintings created byIt is conveyed to the audience with an expressive effect.