Hadis öğreniminde/öğretiminde âdâb

Abstract

İslâm'ın ilk muhatapları olmalarının yanında hadislerin sonraki nesillere aktarılmasında sahâbenin önemli bir yeri vardır. Hz. Peygamber (sav) de her daim sahâbeyi ilim öğrenmeye ve öğrendiklerini aktarmaya teşvik etmiştir. Sahâbîlerin bu hadis öğrenme/öğretme geleneği sonraki nesillerde de devam ettirilmiştir.Hadislerin öğrenilme ve öğretilme faaliyeti ilk olarak evlerde sonra camiler ve mescitlerde devam ettirilmiştir. İslâm coğrafyasının sınırlarının genişlemesi ile hadisleri öğrenme isteği de artmıştır. Bu hadis öğrenim öğretim süreci camilerden medreselere taşınarak gerçekleştirilmiştir. Sadece hadis alanında uzman olmak isteyenler için ise Dârulhadisler kurulmuştur. Böylece hadis ilmi kurumsal bir kimlik kazanmıştır. Sistematik bir şekilde eğitimi ve öğretimi yapılan hadis ilminde hoca öğrenci ilişkileri ile ilgili bazı prensipler belirlenmiştir. Hz. Peygamber (sav), hayatta iken ona duyulan saygının onun vefatının ardından öncelikle Resûlullah'ın (sav) söz, fiil ve takrirleri olan hadislere, daha sonra da bunu ezberleyip nakleden râvilere ve hadis talebelerine gösterilmeye başlanmıştır. Geleneksel eğitim öğretim anlayışında hadis öğreticisi ve öğrencisinin sahip olması gereken ilmi ve ahlâkî özellikler bir başlık altında toplanmıştır. Bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Hz. Peygamber (sav), sahâbe ve tâbiîn dönemlerinde hadis öğrenim ve öğretimihakkında bilgileri aktardıktan sonra kısaca hadis öğrenim mekânlarına da değinilecektir. İkinci bölümde hadis öğrenim ve öğretim âdâbı üzerinde durulacaktır. Daha sonra hadis râvisi ve tâlibinin sahip olması gereken özellikleri konuyla ilgili eserler ışığında işlenecektir. Çalışmamızda hadis ilminin geçtiği safhalar hakkında bilgi vererek hadis öğrenme ve öğretme âdâbı olarak sistemleşmiş bir eğitim öğretim şeklinin tekrardangün yüzüne çıkarılmasını hedefledik.Anahtar Kelimler: Hadis, Hadis Usûlü, Hadis Tahammülü, Eda Yolları, Âdâb

In addition to being the first addressees of Islam, the companions have an important place in the transmission of hadiths to the next generations. Hz. The Prophet (saas) always encouraged the Companions to learn science and to convey what they learned. The tradition of the Companions to learn and teach this hadithwas continued in the next generations. Learning and teaching of hadiths was continued first in houses and then in mosques. With the expansion of the borders of the Islamic geography, the desire to learn hadiths has increased. This hadith learning teaching process was carried out by moving from mosques to madrasahs.Darulhadiths were established only for those who wanted to be experts in the field of hadith. Thus, the science of hadith gained an institutional identity. In the science of hadith, which is systematically educated and taught, some principles regarding teacher-student relations are determined. After the death ofthe Hz.Prophet (saas), the respect felt towards him while he was alive was first shown to hadiths, which were the words, deeds and decrees of the Prophet (saas), and then to narrators and hadith students who memorized and narrated them. The scientific and moral characteristics that the hadith teacher and student should havein the traditional education understanding are gathered under a heading. This study also consists of an introduction and two parts. In the first part, giving information about the teaching and learning of hadiths during the Hz. Prophet (pbuh), Companions and Subjects, the places of hadith learning will be briefly mentioned. In the second part, the teaching and teaching practices of hadith will be emphasized. Later, the subject will be explained in the light of the works that contain the characteristics of hadith narrators and talibis. In this study, we aimed to reveal a systematic education method as a tradition of learning and teaching hadiths by providing information about the stages in which the science of hadith passes.Keywords: Hadith, Hadith Methodology, Methods of Hadith-Receiving, Transmission Methods, Adab.