Bir sosyal güvenlik aracı olarak esnaf ahilik sandığı uygulaması tutum analizi: Kahramanmaraş ili örneği

Abstract

Sosyal güvenlik, bir refah devleti uygulaması olarak, sosyal koruma sağlamanın öne çıkan araçlarındandır. Bireyleri sosyal risklerin olumsuz sonuçlarına karşı korumayı amaçlayan sosyal güvenlik sistemleri gücünü, toplumun ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuş politikalardan almaktadır. İşsizlik sigortası ise sosyal risklerden birisi olan işsizlik riskinin negatif iktisadi sonuçlarına karşı uygulanan bir pasif istihdam politikasıdır. İlk uygulama örnekleri 19. Yüzyıla dayanan işsizlik sigortası uygulamaları, önceleri yalnızca işçi statüsünde çalışanlara yönelik bir güvence aracı olarak görülmüştür. Ancak günümüzde farklı çalışma statülerine sahip kişileri, işsizliğin olumsuz iktisadi sonuçlarından korumayı amaçlayan işsizlik sigortası uygulamalarının da mevcut olduğu görülmektedir. Türkiye'de kendi adına ve hesabına çalışanların işsizlik sigortası `Esnaf Ahilik Sandığı Uygulaması` olarak isimlendirilmektedir. Bu uygulamanın mevzuatı yayınlanmıştır ancak uygulamanın 31.12.2023 tarihinden sonra yürürlüğe gireceği ilan edilmiştir. Bu tez çalışmasının amacı, bir sosyal güvenlik aracı olarak Esnaf Ahilik Sandığı Uygulaması'na ilişkin Kahramanmaraş ilinde yer alan kendi adına ve hesabına çalışanların tutumlarını analiz etmektir. Çalışmada, SPSS 26.0 paket programı aracılığıyla Anova (One-Way Anova) ve T-Testi (Indepented Sample t- Test) analiz yöntemleri kullanılmıştır. Analiz bulguları Esnaf Ahilik Sandığı Uygulamasının Nicel Boyutu ve Esnaf Ahilik Sandığı Uygulamasının Nitel Boyutu olmak üzere iki faktör altında toplanmıştır. Yapılan analizler neticesinde, cinsiyet ile nitel boyut, Sosyal Güvenlik Kurumu'na borç durumu ile nicel boyut, pandemi döneminde gelir kaybı yaşama durumu ile nitel boyut ve pandemiden önce kamu yardım ve desteklerinden yararlanma durumu ile nicel boyut arasında istatistik açıdan anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Çalışma, daha önce literatürde benzer ampirik bir çalışmanın olmaması ve Esnaf Ahilik Sandığı Uygulaması'nın geliştirilmesi yönünde öneriler içermesi açısından önem arz etmektedir.

Social security, as a welfare state implementations, is one of the prominent tools of providing social protection. Social security systems, which aim to protect individuals against the negative consequences of social risks, derive their strength from policies formed by taking into account the needs of the society. Unemployment insurance, on the other hand, is a passive employment policy applied against the negative economic consequences of unemployment risk, which is one of the social risks. Unemployment insurance implementations, which date back to the 19th century, were previously seen as a means of assurance only for workers with worker status. However, today, it is seen that there are unemployment insurance implementations that aim to protect people with different working status from the negative economic consequences of unemployment. Unemployment insurance for self-employed workers in Turkey is named the `Esnaf Ahilik Sandığı Uygulaması`. The legislation of this implementation has been published, but it has been announced that the application will enter into force after 31.12.2023. The aim of this thesis is to analyze the attitudes of self-employed in Kahramanmaraş regarding the `Esnaf Ahilik Sandığı` implementation as a social security tool. In the study, Anova (One- Way Anova) and T-Test (Indepented Sample t-Test) analysis methods were used through the SPSS 26.0 package program. The analysis findings were gathered under two factors, namely, the Quantitative Dimension of the `Esnaf Ahilik Sandığı` implementation and the Qualitative Dimension of the Practice of the `Esnaf Ahilik Sandığı` implementation. As a result of the analysis, statistically significant differences were found between gender and qualitative dimension, debt to the Social Security Institution and quantitative dimension, loss of income during the pandemic period and qualitative dimension, and the status of benefiting from public aid and support before the pandemic and the quantitative dimension. The study is important in that there is no similar empirical study in the literature before and it contains suggestions for the development of the `Esnaf Ahilik Sandığı` implementation.