Yerel ve ulusal basında 1978 Maraş Olayları

Abstract

Yakın tarihimizde acı bir şekilde yer alan, 19-25 Aralık 1978 tarihleri arasında gerçekleşen 1978 Maraş Olayları, 12 Eylül 1980 Askeri Darbesinin sebeplerinden biri olarak gösterilmektedir. Günümüzde de gündemi meşgul eden konuların arasında yer almaktadır.Kahramanmaraş'ta 1978'de çıkan olaylarda yüzden fazla insan hayatını kaybetti. Olayların kıvılcımı Çiçek sinemasında başladı. 19 Aralık günü Ülkücülerin yoğunlukta olduğu sinemaya ses bombası atılarak, altyapısı hazırlanan olayların fitili de ateşlendi. 20 Aralık'ta bu kez Alevilerin gittiği Akın Kıraathanesi'ne bomba atıldı. 21 Aralık'ta da 2 sol görüşlü öğretmenin öldürülmesi ve 22 Aralık Cuma günü cenaze töreninde meydana gelen olaylar ile sağ görüşlü insanların öldürülmesine neden oldu. Şehirde çıkan kargaşa 23 Aralık'ta kitlesel olaylara dönüştü. Bu olaylar sonunda resmi açıklamalara göre, 111 kişi öldü, 1000'in üzerinde insan yaralandı. 552 ev ve 289 işyeri tahrip edildi. 26 Aralık'ta Maraş'ın da içinde bulunduğu 13 ilde sıkıyönetim ilan edildi. Sıkıyönetim mahkemelerinde Maraş olayları ile ilgili yüzlerce kişi yargılandı, sanıklar idam ve farklı cezalar aldı, ancak idam cezaları uygulanmadı. Bu çalışmada, Cumhuriyet tarihinde çıkan olaylarından biri olan 1978'de Maraş'ta yaşananlar, dönemin yerel ve ulusal basına yansımaları araştırıldı. Ayrıca, olayların kamuoyuna yansıyan yönleri incelendi. Ülke genelindeki sağ-sol mücadelesi Maraş'ta Alevi-Sünni çatışmasına dönüştürüldü. Bu araştırmada; Kahramanmaraş'ın jeopolitik konumu ile kısa tarihi, 19-25 Aralık 1978 Maraş olayları öncesi ve sonrasındaki ülkemizde yaşananlar ve mahkeme tutanakları incelendi. Olayların anlatıldığı Kahramankent, İstiklal, Cumhuriyet, Günaydın, Güneş, Hürriyet, Tercüman, Türkiye gibi Gazetelerden yararlanıldı. Süreli kaynakların haberleri, köşe yazıları, yazı dizileri, 1978 Maraş olaylarını anlatan bilgiler incelendi. Anahtar Kelimeler: Maraş Olayları, Sıkıyönetim İlanı, 12 Eylül Askeri Darbesi, Sıkı Yönetim Mahkemesi

Occurred in between December 19-25, 1978 chaos in Kahramanmaraş, known as the Maras Turmoil, which left its grieving marks on our near history, is seen one of the elements paving the way for September 12, 1980 Military coup. Also, it has become the one of the current agenda in our recent days.More than one hundred people died in the chaos in Kahramanmaraş in between 19-25 December, 1978. The beginning of the chaos occured in the cinema 'Çiçek'. A bomb was exploded in the cinema where there were many nationalists on December 19. This explosion triggered the chaos planned for months. Akın Coffee House where Anatolian Alawite people frequently went was bombed on December 20. The disorders in the city including two leftist teachers killed on December 21, the events in the funeral ceremony on December 22 and killing rightist people caused a massive anarchy. According to the official records, 111 people died and over one thousand were injured. 552 houses and 289 shops were devastated. Subsequently, a martial law was declared. Hundreds of people were judged in the courts established by the martial law. Some of them were sentenced to death while some others were charged with various crimes. However, death sentences were not put into action.In this research, The Maraş Turmoil, one of the most important disorders in the history of the Republic, is examined with the aims of, studying reflections of the Turmoil to local and nation press having highest circulation, sheding light to history and indentifying very first repurcussions of the Turmoil to public.This research includes, the brief history of Kahramanmaraş Province, law court minutes and the summary of developments and occurances in Kahramanmaraş and Turkey before and after the turmoil, news and features of local and national dailies with the highest circulation for the effect of the turmoil to Kahramanmaraş Province and Republic of Turkey. The local dailies of Kahramankent, and İstiklal and national dailies of Cumhuriyet, Günaydın, Güneş, Hürriyet, Tercüman, and Türkiye are studied carefully in this research. The news, features, opinions and articles of these dailies are, added to research by summarizing.Keywords: Maras Turmoil, September 12 Military Coup, Decleration of Martial Law,