Kahramanmaraş ili'nde bulunan nadir ve endemik bitki türlerininekolojik özelliklerinin CBS kullanılarak incelenmesi

Abstract

Türkiye, bulunduğu coğrafi konum özellikleri bakımından topografya, iklim koşulları, jeolojisi ve jeomorfolojisi dikkate alındığında ekosistem çeşitliliği ve zenginliği oldukça yüksek bir ülkedir. Bu coğrafi şartların meydana getirdiği kısa mesafelerdeki değişimler tür çeşitliliğini artırdığı gibi bitki türlerinin zamansal ve mekânsal olarak da farklılık göstermesine sebep olmuştur. Araştırma sahası olan Kahramanmaraş ilindeki floristik çeşitlilik ve zenginliğin temel nedenleri; İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik bölgelerinin geçiş kuşağında yer alması, Türkiye'nin önemli endemik merkezlerinden biri olan Anadolu Diyagonali'nin güneyinde yer alması, jeolojik ve jeomorfolojik özellikleri, mikroklima sahaları ve yüksek habitat çeşitliliğidir. Kahramanmaraş ili, 14.327 km2'lik alanı içerisinde 2500 çiçekli bitki ve eğreltiye ev sahipliği yapmaktadır. Bu bitkilerin 458'i nadir ve endemiktir.Çalışmanın amacı; öncelikle CBS kullafnarak Kahramanmaraş ilinde yer alan nadir ve endemik taksonların dağılışlarını ortaya koymak, daha sonra bu taksonların dağılışlarına etki eden coğrafi parametreler ile olan ilişkilerini analiz etmek ve son olarak da Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tehlike kategorisindeki önemli türlerin habitat uygunluk sahalarını tespit etmektir.CBS ortamında 9 veri katmanı (arazi kullanımı, eğim, bakı, jeoloji, meşcere, büyük toprak grupları, topografik pozisyon indeksi, topografik nemlilik indeksi, yükselti) ve nadir ve endemik taksonların lokasyon verileriyle ilişkilendirilmiştir. Türlerin genel dağılışını belirlemek üzere çeşitli istatistiksel analizler uygulanmış ve türlerin yoğunluğunun tespiti için Kernel yoğunluk analizi yapılmıştır. Tehlike altındaki 8 türün uygun habitat alanlarını belirlemek için habitat uyguluk modeli (HSM) kullanılmıştır. Taksonların habitat uygunluk haritaları üretilmiş ve dağılış gösterdikleri mevcut sahalar dışındaki alanlar yorumlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Nadir ve Endemik Türler, CBS, Kernel Yoğunluk Analizi, Habitat Uygunluk Modeli, Kahramanmaraş.

The country of Turkey has a quite high ecosystem diversity and richness when its climatic, topographical, geological and geomorphological conditions are taken into consideration in terms of the features of its geographical location. Transformations in short distance created by these geographical conditions, not only increase the diversity of species but also cause plant species to vary in terms of timewise and spatial. The main reasons of floristic diversity and richness in the research area which is the city of Kahramanmaraş are that, Iran-Turan and mediterranean phytogeographical regions are located in shift zone, Turkey is located in the south of Anatolian Diagonal which is one of the most important endemic centers, Turkey has geological and geomorphological characteristics, microclimate areas, and habitat variety. The city of Kahramanmaraş hosts 2500 flowery plants and boston ferns over the 14.327 kilometers area. 458 of these plants are rare and endemic.Purpose of the study; first of all, to reveal the distribution of rare and endemic taxa in Kahramanmaraş using GIS, then to analyze the relations of these taxa with the geographical parameters affecting their distribution, and finally to determine the habitat suitability areas of important species in the International Union for Conservation of Nature (IUCN) danger category.In the GIS environment, 9 data layers (land use, slope, slope exposure, geology, stand, soil groups, TPI, TWI, elevation) are associated with the location data of rare and endemic species. Various statistical analyses are applied in order to identify the general distribution of the species and Kernel Density Analysis is done to identify the density of the species. Habitat Suitability Modeling (HSM) is used to identify the suitable habitat areas for 8 species having danger of extinction. Habitat Suitability Maps of species are produced and the areas apart from the current areas which belongs to distributed species are evaluated.KEYWORDS: Rare and Endemic Species, GIS, Kernel Density Analysis, Habitat Suitability Modeling Kahramanmaraş.