İmam Mâlik ve İmam Muhammed'in fıkhî görüşlerinin usul açısından değerlendirilmesi: Muvatta tâharet bölümü örneği

Abstract

Hz. Peygamber'in vefatından sonra insanlar dini meselelerinin de Kurân ve sünnetten delil çıkarmaya güç yetirebilen müctehid imamlara yönelmişler ve onların içtihatlarıyla amel eder olmuşlardır. Zamanla insanların bu ihtiyaçlarını karşılamak için müctehid imamlar, ictihad mekanizmasını sistematik hale getirmişlerdir. Sistematize edilen bu yol sayesinde sorulara çözümler üretilmiştir.İnsanların bu tür ihtiyaçlarını karşılayan en önemli mezheplerden ilk ikisi şüphesiz ki Hanefi ve Maliki mezhepleridir. Hanefi mezhebi kurucu imamlarından ve özellikle Hanefi mezhebinin delillerini kaleme almış biri olan Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî, mezhebin tekamülleşmesinde çok önemli yere sahiptir. Özellikle Ebu Hanife'nin ve Mâlik'in talebeliğini yapmış olan Şeybânî Malik'ten Muvatta'sını almış ve kendi delillerini de ekleyerek iki mezhebin delillerini mukayese yapmıştır. Her iki mezhebin ittifak ettikleri ve ihtilaf ettikleri yerlere değinmiştir. Her iki mezhebinde delilleri incelendiğinde, ihtilafların usul farklılıklarından doğduğu görülmektedir. Bu usuldeki farklılıklar fetvaları etkilemekte bazen usul farklılıklarına rağmen aynı fetvalar çıkabilmektedir. Bu durumda her iki mezhebinde kendine ait görüşlerini yansıtan has bir yöntem ve metodoloji takip ettiklerinin söyleyebiliriz.

Islam is a religion based on the Qur'an and Sunnah. After the death of the Prophet Muhammad sallahu 'alaihi wa sallam, Muslims adhered to these two centers and tried to find out solutions to the problems they faced during their lifetime. Especially the mujtahid imams of every era, by adhering to these two principles, provided solutions to the problems of people and provided the formation of the science of fiqh. Later, this science of fiqh became more systematic and divided into sects (mazhab) and ingenious solutions were produced for every issue encountered in the religion of Islam.Imam Abu Hanifa and Imam Malik, who were the first founders of this order, laid the foundations of a magnificent order that would find solutions to people's problems and continue to the present day, and ensured that this scientific heritage became a sect (mazhab) and turned into a regular solution.Here, in this study, we discussed this study in which we will see two great sects together and benefit from their methods and issues.