İslam hukukunda temsil

Abstract

İslam hukukunda, bazı özel durumlar hariç temsil ve temsile ilişkin hükümler genel olarak vekâlet akdi içinde ele alındığından ayrıca bir düzenlemeye gidilmemiştir. Genel yapısı itibari ile temsil, temsil edenin temsil olunan yerine yetkilendirilmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Temsil olunan temsil edeni akitle yetkilendirdiğinde vekâlet, temsiliyet ehliyet arızasından kaynaklı eksiklikten doğan durumdan dolayı ise temsil olunanın iradesine bakılmadan yetkilendirildiğinde velâyet, ehliyet eksikliği ile ilgili bir kanaatten hareketle birinin yetkilendirilmesi sureti ile gerçekleşiyor ise vesâyet söz konusu olmaktadır. Bir şahsın vekili, velisi veya vasisi hukukî temsilcisi olmadığı halde o şahıs adına hukukî işlemlerde bulunmasına yetkisiz temsil, bu doğrultuda hareket edene ise fuzûli denilmiştir. Fıkıh alimleri, fuzûlinin tasarrufunun sahih olup olmadığı hususunda ittifak edememişlerdir. Vekâlette, temsil olunanın (müvekkil) tasarruf ehliyetine haiz olması gerekirken, velâyet ve vesâyette temsil olunanın tasarruf ehliyetine sahip olma şartı yoktur. Ancak vekil, veli ve vasinin tasarruf ehliyetine sahip olması gerekmektedir. Velâyette, ihtilaflı olmakla beraber veli olmak için erkek olmak şartı varken vesâyette vasî olmak için cinsiyet şartı yoktur. Temsil, temsil edenin temsil edilen tarafından azledilmesi, temsil edenin istifası, temsil edilenin ya da temsil edenin ölmesi, temsil yetkisinin ortadan kalkması, temsil için konulan şartların sağlanmaması, temsil için verilen sürenin dolması gibi durumlarda sona erer. Vekâlet, çift taraflı gerçekleşerek taraflara akdî sorumluluk yüklemekteyken tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşen temsilde akdî bir sorumluluk bulunmamaktadır. Vekâlet akdinde vekille müvekkil arasında iç temsil gerçekleşmektedir. Temsilde, temsil eden temsil edilen adı¬na kendisiyle işlem yaptığı üçüncü kişi arasında dış temsili gerçekleştirmektedir. Temsil yetkisi modern hukukta evlilik, boşanma ve vasiyet gibi şahsa has haklarda kullanılmazken, İslam hukukunda şahsa has haklardan olan evlilik, boşan¬ma gibi konularda temsil câiz görülmüştür.Anahtar Kelimeler: İslâm Hukuku, Temsil, Velâyet, Vesâyet, Vekâlet, Yetki.

Since representation and provisions regardin grepresentation in Islamic law are handled in the agency contract, no furt herre gulation has been made. Representation byits general structure, it occurs throught heaut horization of the representative instead of being represented, Agency, when the being represented authorize store present ative by contract; custody, when authorized with out regard to the will of the being represented due to the failure of the representation competence; tutelage, when it occurs with the authorization of some one by a judge's decision due tolack of competence is in question. In Islamic law, the effectarea of unil ateral declaration of will is quite wide. It is seen that some issues that are considered as contracts in modern law are legal actsthat can be realized with unil ateral will in Islamic law.Although a person's representative, guardian-conservator is not a legal representative taking legal action on behalf of that person is called unauthorized representation' and whoacts in this direction is called 'unauthorize dagent (fuzûli)'. Fiqh scholars could not agree on whe ther unauthorize dagent(fuzûli)'s disposition was validor not. In the agency, that the person being represented (theclient) should have the power of disposition but in custody (mawlî a faith) and in tutelage (musi) the person being represented does not havetohavethepower of disposition. However, thevice, guardian and conservator must have power of disposition. Incustody, although controversial, there is a requirementto be a manto be a guardian, there is nogender requirement in orderto be a conservator. Representation ends in casessuch as dismissal of the representative by the represented, resignation of the representative, death of the represented or the representative, disappear of representation power, failure to meet the conditions for representation, expiration of the time limit for representation. Agency, bilateralandim poses contractual responsibility on theparties. There is no contractual responsibility in representation realized with a unil ateral declaration of will. In the agency contract internal representation takes place between the vice and the client, in the representation, external representation takes place between the representative representing and the third person with who mthet ransaction is made. Representation power cannot be used in personal right ssuch as marriage, engagement, and testament in modern law. Representation power in Islamic law, in terms of on personal rights such as marria geand divorce; custody, which is thecontractual representation, is permitted.Keywords: Islamiclaw, Representation, Custody, Tutelage, Agency, Authorization.