II. murat dönemine ait Kâmilü't-tâbir tercümesi'nin dil incelemesi, tenkitli metni ve dizini hazırlanarak dil ve edebiyat eğitimi yönünden incelenmesi

Abstract

Çalışmaya konu olan eser; Hubeyş et-Tiflisî'nin Farsça telif edip Anadolu Selçuklu sultanı II. Kılıcarslan'a sunduğu Kâmilü't-Tâbir adlı tâbirnâmenin II. Murat döneminde Beylerbeyi Karaca Bey'in emriyle adı bilinmeyen bir mütercim tarafından yapılan Türkçe tercümesidir. Eski Türkiye Türkçesi özellikleri gösteren eser, bir ansiklopedik rüya tâbirleri sözlüğüdür ve tespit edilen altı nüshası mevcuttur.Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm; problem, araştırmanın amacı ve araştırmanın önemini içeren `Giriş` bölümü, ikinci bölüm; çalışmayla ilgili `Alanyazını`, üçüncü bölüm; çalışmada izlenen usulü anlatan `Yöntem` bölümü, dördüncü bölüm; çalışmaya konu olan eserin; nüshalarının, dil incelemesinin, tenkitli metninin ve eserin açıklamalı dizininin yer aldığı `Bulgular` bölümü ve son olarak da beşinci bölüm; `Sonuç` bölümüdür.Çalışmada eserin dil incelemesi yapılmış, tenkitli metni ortaya konmuş ve eserin açıklamalı dizini hazırlanmıştır. Kâmilü't-Tâbir Tercümesi üzerinden tâbirnâme metinlerinin dil özellikleri, söz varlığı ve Türk dili ve edebiyatı eğitimindeki yeri ve önemi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda kaynak metin olarak kullanılan tâbirnâmenin söz varlığı Türkiye Türkçesinin kelime hazinesine mutlaka büyük katkılar sağlayacaktır.

This study covers the Turkish translation of Kamil al-Tabir, originally written in Persian by Hubeyş al-Tiflisî and presented to the Anatolian Seljuk Sultan Kılıcarslan II. The work was translated by an unknown translator commissioned by Beylerbeyi Karaca Bey during the reign of Murat II. The work, demonstrating characteristics of the Old Türkiye Turkish Language, is an encyclopedic dictionary of dream interpretations and exists in six manuscripts.The study comprises five sections. Whereas, the first section is the `Introduction`, which presents the problem, the purpose of the research, and the importance of the research; the following sections cover the related `Literature Review`, the `Method` describing the procedure followed, the `Findings` including the manuscripts of the work, language analysis, critical edition, and index of the work with a dictionary and `Conclusions`, consecutively.In the study, the linguistic analysis and the critical edition of the work were conducted, and a glossary index of the work was composed. An effort was made to bring out the linguistic and stylistic features, lexicon, and significance of tabirnâme texts through the Translation of Kamil al-Tabir within the context of Turkish language and literature education. The uncovered lexicon of the tabirnâme, the source text of our study, will surely make great contributions to the vocabulary of the Modern Türkiye Turkish Language.