Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının düzeyinin belirlenmesi, çeşitli değişkenlere göre incelenmesi ve Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile kitap okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın örneklemini 2019-2020 bahar yarıyılında Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencileri oluşturmuştur.Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu`, Akbıyık (2002) tarafından geliştirilen `Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği` ve Gömleksiz (2004) tarafından geliştirilen `Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır.Verilerin analizi sürecinde tanımlayıcı istatistikler, Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk normallik testleri, Levene'in varyans homojenliği testi, ilişkisiz örneklemler için t-testi, Mann-Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi (One-Way Anova), Sidak çoklu karşılaştırma testi, Kruskal-Wallis H testi ve Pearson korelasyon katsayısı kullanılmıştır.Analizler sonucunda, Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin toplam tutumlarının `katılıyorum` düzeyinin biraz üzerinde olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri; cinsiyet, aylık okunan ortalama kitap sayısı ve akademik ortalama değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumları ise cinsiyet, anne eğitim düzeyi, gelinen yerleşim yeri, aylık okunan ortalama kitap sayısı ve akademik ortalama değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Ayrıca Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumları arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır.Anahtar kelimeler: Türkçe öğretmeni adayları, eleştirel düşünme eğilimi, kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutum

In this study, it was aimed to determine the levels of Turkish teacher candidates' critical thinking dispositions and their attitudes towards reading habits and to examine them according to various variables. In addition, it was aimed to determine the relationship between the critical thinking dispositions of Turkish teacher candidates and their attitudes towards reading habits.Relational screening model was used in the research. The sample of the study consisted of 1st, 2nd, 3rd and 4th grade students studying at Kütahya Dumlupınar University Faculty of Education, Department of Turkish Education in the spring term of 2019-2020. The data of the study were collected using the `Personal Information Form` prepared by the researcher, `Critical Thinking Dispositions Inventory` developed by Akbıyık (2002) and `Attitude Scale Towards Reading Habit` developed by Gömleksiz (2004). In the data analysis process, descriptive statistics, Kolmogorov-Smirnov and Shapiro-Wilk normality tests, Levene's homogeneity of variance test, independent samples t-test, Mann-Whitney U test, One-Way Anova, Sidak's multiple comparison test, Kruskal-Wallis H Test and Pearson correlation coefficient were used. As a result of the analyzes, it was determined that the critical thinking dispositions of the Turkish teacher candidates' and their total attitudes towards reading habits were slightly above the `agree` level. According to the findings, the critical thinking dispositions of Turkish teacher candidates differ significantly according to gender, average number of books read monthly and academic average variables. Their attitudes towards reading habits differ significantly according to gender, mother's education level, place of residence, average number of books read monthly and academic average variables. In addition, there is a positive medium level significant relationship between Turkish teacher candidates' critical thinking dispositions and their attitudes towards reading habits.Keywords: Turkish teacher candidates, critical thinking disposition, attitude towards reading habit