Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki fen bilimleri sorularının TIMMS-2019 bilişsel alanlarına göre incelenmesi

Abstract

Uluslararası uygulanan TIMSS, PISA ve PIRLS çalışmaları, uluslararası ölçütler kapsamında değerlendirilerek ülkemiz ve diğer ülkelerin akademik performanslarını belirleyen aynı zamanda uluslararası akademik başarı sıralamamızı gösteren, geçerliliği kabul edilmiş çalışmalardır. Ülkemizde lise eğitiminin zorunlu olması ile ilköğretimin sonunda yapılan Ortaöğretime Geçiş Sınavları (OGS), kaliteli/nitelikli ortaöğretim öğrenimi almak isteyen öğrenci ve velileri için önem teşkil etmektedir. Ulusal düzeyde yapılan sınavların uluslararası yapılan sınavlarla benzerlik ve farklılıklarını belirlemek, ulusal sınavlarda sorulan sorulara yansıması olan öğretim programlarımızı da gözden geçirmemizi teşvik edecek dolayısıyla programların yenilenmesine yönelik çalışmalar yapılarak öğretim kalitesinin artmasını sağlayacaktır.Bu çalışmada, 1998-2020 yılları arası ilköğretimden ortaöğretime geçişte 8. sınıf öğrencilerine sorulan 593 OGS Fen Bilimleri sorusu, TIMSS-2019 bilişsel alan ve alt bilişsel alanlarına göre sınıflandırılıp yıllara göre karşılaştırılmıştır. Ayrıca çalışmada 1992, 2000, 2005, 2013 ve 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programlarının OGS soru analizlerine yansıması da incelenmiştir. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman inceleme yöntemiyle elde edilmiştir. İncelenen soruların sınıflandırılması, araştırmacı ve iki uzman tarafından TIMSS-2019 tanıtım kitapçığında yer alan bilişsel alanlar Türkçe' ye çevrilerek TIMSS-2019 bilişsel alan ölçütlerine göre yapılmıştır. Elde edilen bulguların sınavlar bazında değerlendirilmesi yüzde ve frekans değerleri alınarak yapılmıştır. Bulgulara göre 1998-2020 yılları arasında 8. sınıf öğrencilerine sorulan Fen Bilimleri sorularının %31,2'si `bilme` bilişsel alanında iken, %54,3'ü `uygulama`, %14,5'i ise `akıl yürütme` bilişsel alanında yer almıştır. Son yıllarda yapılan sınavlarda `akıl yürütme` bilişsel alanına yönelik sorularda artış olduğu tespit edilmiştir. 2008 yılına ait Ortaöğretim Kurumlar Sınavı (OKS) sınavı, TIMSS 2019 bilişsel alan dağılımıyla uyumun en düşük olduğu sınav olarak tespit edilmiştir. TIMSS-2019 hedeflenen yüzdeliklerle en çok örtüşen Fen Bilimleri sorularının 1999 LGS, 2009 SBS, 2016 Nisan TEOG ve 2020 LGS sınavlarında yer aldığı söylenebilir. 1992, 2000, 2005, 2013 ve 2018 Fen Öğretim Programlarının TIMSS-2019 bilişsel alan sınıflandırılmasında, 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nı kapsayan sınavların TIMSS-2019 hedef yüzdeliklerine en yakın değerlere, 2000 Fen Bilgisi Dersi Öğretim Programı'nı kapsayan sınavların ise en uzak değerlere sahip olduğu görülmüştür. Analiz sonuçları Türkiye'de geçmiş yıllarda TIMSS ve OGS ile ilgili yapılan araştırmalar bazında değerlendirilmiş, Türkiye TIMSS bilişsel başarı düzeyinin artırılmasına yönelik bazı önerilerde bulunulmuştur.

Internationally applied TIMSS, PISA and PIRLS studies are validated studies that determine the academic performance of our country and other countries by evaluating them within the scope of international criteria and also show our international academic success ranking. With the necessity of high school education in our country, the Transition to Secondary Education Exams (OGS), which are held at the end of primary education, are important for students and their parents who want to get quality/qualified secondary education. To determine the similarities and differences between national exams and international exams; it will encourage us to review our curriculum, which is a reflection of the questions asked in national exams, and therefore, studies for the renewal of the programs will increase the quality of teaching.In this study, 593 OGS Science questions asked to 8th grade students in transition from primary education to secondary education between 1998-2020 were classified according to TIMSS-2019 cognitive domain and sub-cognitive domains and compared according to years. The reflection of OGS question analysis on 1992, 2000, 2005, 2013 and 2018 Science Curriculum was also examined. The data of the research were obtained by document analysis method, which is one of the qualitative research methods. The classification of the investigated questions was made by the researcher and two experts, according to the cognitive domain criteria of TIMSS-2019 by translating the cognitive fields in the TIMSS-2019 introduction booklet into Turkish. The evaluation of the obtained findings on the basis of years was made by taking the percentage and frequency values. According to the findings, 31.2% of the Science questions asked to 8th grade students between 1998 and 2020 were in the `knowing` cognitive domain, 54.3% were in the `applying` and 14.5% were in the `reasoning` cognitive domain. An increase in the cognitive field of `reasoning` has been detected in recent years' examinaions. 2008 Secondary Education Institutions Exam (OKS) had been detected as the lowest level of exam with TIMSS-2019 cognitive daomain range. It can be said that the most consistent science questions with the TIMSS-2019 target perrentages are included 1999 LGS, 2009 SBS, 2016 April TEOG and 2020 LGS Exams. In the TIMSS-2019 cognitive domain classification of 1992, 2000, 2005, 2013 and 2018 Science Curriculum, it was seen that the exams covering 2000 Science Curriculum had the farthest values to the TIMSS-2019 target percentages whereas the exams covering 2018 Science Curriculum had the closest values. Analysis results in the past years in Turkey were evaluated on the basis of research on the TIMSS and OGS, TIMSS Turkey has made some suggestions for improving the cognitive achievement.