Multiple skleroz hastalarında yaşam kalitesi ile öz-yeterlilik algısı ve sosyal destek düzeyi arasındaki ilişki

Abstract

Amaç: Bu çalışma Multiple skleroz (MS) hastalarında yaşam kalitesi ile öz-yeterlilik algısı ve algılanan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tek merkezli, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı olarak planlandı. Gereç ve Yöntem: Araştırma örneklemini Mart-Eylül 2021 tarihleri arasında bir şehir hastanesinin nöroloji kliniğinde yatarak tedavi gören veya muayene olmak üzere başvuran ve araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 116 MS hastası oluşturdu. Hastaların yaşam kalitesi Multiple Skleroz İşlevsel Değerlendirme Ölçeği (FAMS), öz-yeterlilik algısı Genel Öz-Yeterlilik Ölçeği (GÖYÖ) ve sosyal destek düzeyi Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ile değerlendirildi. İstatistiksel analizler için R vers. 2.15.3 programı (R Core Team. 2013) kullanıldı.Bulgular: Örneklemin ortalama yaşı 38,88 ± 8,90 yıldır. Hastaların %67,2'si kadındır, %69,8'i evlidir ve %38,8'i lise mezunudur. Multiple skleroz hastalığı tanı süresi ortalama değeri 129,63 ± 91,91 aydır. Çalışmada yaşam kalitesinin Belirtiler alt boyutu, Düşünme ve Yorgunluk alt boyutu ile Diğer Endişeler alt boyutunun en fazla olumsuz etkilendiği belirlendi. Öz-yeterlilik algısı orta düzeyde, çok boyutlu sosyal destek algısı yüksek düzeyde belirlendi. Hastaların GÖYÖ puanları ile FAMS ölçeği puanları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki belirlendi (p < 0,001). Hastaların ÇBASDÖ puanları ile FAMS ölçeği puanları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulundu (p < 0,001). Hastaların ÇBASDÖ ile GÖYÖ puanları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptandı (p < 0,001).Sonuç: Sağlık profesyonellerinin MS semptomlarının kontrolü konusunda eğitimler ve danışmanlık vermeleri, öz-yeterlilik algısını geliştirmek için teröpatik iletişim tekniklerini kullanmaları, olumlu geri bidirimler vermeleri, sosyal desteği ve sosyal yaşama katılımı artırmada aile ile iş birliği yapmaları önerilir.

Aim: This study was planned as a single-centered, descriptive, and correlational study to determine the relationship between quality of life, self-efficacy perception, and perceived level of social support in multiple sclerosis (MS) patients.Materials and Methods: The research sample consisted of 116 MS patients receiving in-patient treatment or applied for examination in the neurology clinic of a city hospital between March and September 2021 and met the inclusion criteria. The patients' quality of life, self-efficacy, and social support were assessed using FAMS, the General Self-Efficacy Scale (GSE), and MSPSS. Data were analyzed using R vers. 2.15.3 program (R Core Team. 2013).Results: The mean age of the sample was 38.88 ± 8.90 years; 67.2% of the patients were women, 69.8% were married, and 38.8% were high school graduates. The mean duration of diagnosis was 129.63 ± 91.91 months. The Symptoms subscale, the Thinking and Fatigue subscale and Other Concerns subscale were most negatively affected. Self-efficacy was at a moderate level, and social support was at a high level. A statistically significant positive correlation was determined between the GSE and FAMS scores (p < 0.001). A statistically significant positive correlation was found between the MSPSS and FAMS scores (p < 0.001). Analysis revealed a statistically significant positive correlation between the MSPSS and GSE scores (p < 0.001).Conclusion: It is recommended that health professionals provide education and counseling about managing MS symptoms, use therapeutic communication techniques to improve self-efficacy, give positive reinforcement, and cooperate with families to increase social support and participation in social life.