Evliya Çelebi'nin izinde Mersin: Silifke'den Erdemli'ye

Abstract

Türkiye ve hatta tüm dünyadaki en önemli seyyahlardan biri olan Evliya Çelebi, neredeyse ömrü boyunca seyahat etmiş ve bu seyahatler sonucunda elde etmiş olduğu bilgileri on ciltlik `Seyahatname` adlı eserinde toplamıştır. 17. yüzyılda Osmanlı Devleti ve komşu ülkelerini gezen Evliya Çelebi, sözlü ve yazılı kaynaklardan aldığı bilgilerle, gözlem ve yorumlarını harmanlayarak yaşadığı yüzyılın tarihi, kültürü, sosyal yapısı, yaşayış biçimi ve mimari özellikleri gibi hiçbir kaynakta eşi benzeri olmayan bilgileri kaydederek bizlere ulaşmasını sağlamıştır. Seyahatname'nin 9. cildinde 21 Mayıs 1671 tarihinde hac vazifesi sebebiyle yola çıkan Evliya Çelebi, bu yolculuk sırasında daha önce görmeye fırsat bulamadığı Batı Anadolu topraklarını ve devamında Akdeniz kıyılarını ziyaret etmiştir. Bu çalışma kapsamında öncelikle Evliya Çelebi'nin yaşamı ve Seyahatname konusuna değinilmiş, daha sonra en güncel kaynak olması nedeniyle Seyit Ali Kahraman tarafından hazırlanan ve Yapı Kredi Yayınları'ndan basılan Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin dokuzuncu kitabının birinci cildinde yer alan bilgiler doğrultusunda Evliya Çelebi'nin seyahati bir güzergâh olarak takip edilerek günümüzde Mersin ili sınırları içerisinde yer alan Silifke Kalesi, Ak Liman Kalesi, Kızkalesi ve çevresindeki yerleşim yerleri ile yapılar hakkında verdiği bilgiler farklı kaynaklarda verilen bilgilerle karşılaştırılarak, Evliya Çelebi'nin Mersin hakkındaki aktarımlarının doğruluğu, önemi ve eksik yanları tartışılmıştır.

Evliya Çelebi, who is one of the most important travelers in Turkey and even in the whole world, traveled almost throughout his life and collected the information he obtained as a result of these travels in his ten-volume work called `Seyahatname`. Evliya Çelebi, who traveled to the Ottoman Empire and neighboring countries in the 17th century, blended his observations and comments with the information he received from oral and written sources, and recorded the unique information in any source such as the history, culture, social structure, lifestyle and architectural features of the century he lived in, allowing him to reach us. Evliya Çelebi, who set out for pilgrimage on May 21, 1671, in the 9th volume of Seyahatname, visited the Western Anatolian lands that he had not had the opportunity to see before, and then the Mediterranean coasts. Within the scope of this study, firstly Evliya Çelebi's life and Seyahatname were mentioned, then Evliya Çelebi in line with the information in the first volume of the ninth book of Evliya Çelebi's Seyahatname in Contemporary Turkish, which was prepared by Seyit Ali Kahraman and published by Yapı Kredi Publications, as it is the most up-to-date source. By following the travel of Evliya Çelebi as a route, the information he gave about Silifke Castle, Ak Liman Castle, Kızkalesi and surrounding settlements and structures located within the borders of Mersin province today, was compared with the information given in different sources, and the accuracy, importance and incompleteness of Evliya Çelebi's transfers about Mersin aspects are discussed.