Optimal portföy seçiminde belirlenen kriterler: BİST-30 şirketleri üzerine bir uygulama

Abstract

Markowitz'in 1952 yılında yayımlanan `portfolio seleciton` adlı makalesinde; portföy riskinin portföyü oluşturan varlıkların riskinden daha az olabileceğini ve sistematik olmayan riskin sıfır yapılabileceğini dile getirmiştir (Markowitz, 1952). Bu bağlamda sistematik olmayan riskin yönetimi borsada işlem gören şirketlerin yatırımcı çekmeleri ve hisse senedi yatırımcılarının da daha yüksek bir getiri elde etmeleri açısından önem taşımaktadır. Optimal portföyün seçiminde belirlenen kriterlerden; Borç/Öz Sermaye Oranı ve Kar/Öz Sermaye Oranının analizleri şirketlerin sistematik olmayan risk unsurlarını, yani finansal riski, yönetim riskini, iş ve endüstri riskini nasıl yönettikleri hakkında bilgi vermesinden dolayı bu iki orana optimal portföy seçiminde belirlenen kriterler arasında yer verilmiştir. Diğer bir kriter olan Beta Katsayısı; hisse senetlerinin ya da oluşturulan portföylerin, pazar portföyü (getirisi) karşısındaki duyarlılığını analiz etmekte kullanılan bir değerdir ve sistematik riskin göstergesidir. Başta tarihçiler olmak üzere birçok farklı alandaki akademisyenlerin yaptıkları çalışmalar sonucunda, tarihin geleceğe bir ışık tuttuğu ve tarihi verilerin gelecekte gerçekleşmesi muhtemel olayları açıkladığını ortaya koymuşlardır. Bu bağlamda hisse senetlerinin geçmiş yıl piyasa getirilerinin analizi, gelecek dönemlerin getirilerini tahmin etmede büyük bir kolaylık sağlaması açısından belirlenen sonuncu kriterdir.Çalışmanın amacı; belirlenen kriterlere göre, maksimum getiri ve minimum risk içerecek optimal portföyler elde edilebilecek mi? Sorusuna cevap aramaktır. Analiz sonucunda elde edilecek bilgilerin; Borç/Öz Sermaye Oranının, Kar/Öz Sermaye Oranının, Beta katsayısının ve Geçmiş Yıl Piyasa Getirisinin, oluşturulacak portföylerin getiri ve risk düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyması açısından borsa yatırımcılarına, şirket sahiplerine, hissedarlara ve finans literatürüne katkı sağlaması öngörülmektedir.Oluşturulan portföylerin getiri ve risk analizi sonuçları; 14. Portföy: 0.0603 (Geçmiş Yıl Piyasa Getirisi en yüksek 5 şirket), 3. Portföy: 0.0472 (Borç/Öz Sermaye Oranı en düşük 5 şirket), 5. Portföy: 0.0276 (Borç/Öz Sermaye Oranı 2'den küçük 10 şirket), 8. Portföy: 0.0250 (Kar/Öz Sermaye Oranı 0.20'den büyük 9 şirket), 11. Portföy: 0.0213 (Beta Katsayısı 1'den küçük 5 şirket) ve 16. Portföy: 0.0096 (Geçmiş Yıl Piyasa Getirisi yüzde 0.20'den büyük 11 şirket) şeklindedir. Risk açısından küçükten büyüğe doğru bir sıralama yaptığımızda; 11. Portföy: 1.3213 (Beta Katsayısı 1'den küçük 5 şirket), 5. Portföy: 1.4376 (Borç/Öz Sermaye Oranı 2'den küçük 10 şirket), 8. Portföy: 1.4424 (Kar/Öz Sermaye Oranı 0.20'den büyük 9 şirket), 16. Portföy: 1.4437 (Geçmiş Yıl Piyasa Getirisi yüzde 0.20'den büyük 11 şirket), 14. Portföy: 1.7905 (Geçmiş Yıl Piyasa Getirisi en yüksek 5 şirket) ve 3. Portföy: 1.8990 (Borç/Öz Sermaye Oranı en düşük 5 şirket) şeklindedir.

In his article titled `portfolio seleciton` published in 1952, Markowitz; stated that the portfolio risk may be less than the risk of the assets that make up the portfolio and that non-systematic risk can be zero (Markowitz, 1952). In this context, the management of non-systematic risk is important in terms of attracting investors in companies traded on the stock exchange and obtaining a higher return for stock investors.Among the criteria determined in the selection of the optimal portfolio; Debt to Equity Ratio and Return on Equity Ratio analysis are among the criteria determined in the optimal portfolio selection, as the companies provide information about how they manage the non-systematic risk factors, namely financial risk, management risk, business and industry risk. Another criterion, Beta Coefficient; is a value used to analyze the sensitivity of the portfolios or stocks against the market portfolio (return) and is an indicator of systematic risk. As a result of the studies carried out by academicians in many different fields, especially historians, they have revealed that history sheds light on the future and historical data explains possible events that may occur in the future. In this context, the analysis of the stock returns of the past year is the last criterion determined as it provides great convenience in predicting the returns of the future periods.The aim of the study; according to the determined criteria, is to find an answer to the question of whether the optimal portfolios that includes maximum return and minimum risk can be obtained. The informations to be obtained as a result of the analysis; It is envisaged that the debt to equity ratio, return on equity ratio, beta coefficient and past year market return will contribute to stock market investors, company owners, shareholders and financial literature as they reveal the relationship between the returns and risk levels of the portfolios to be created.Return and risk analysis results of created portfolios; 14. Portfolio: 0.0603 (5 companies with the highest previous year market return), 3. Portfolio: 0.0472 (5 companies with the lowest debt to equity ratio), 5. Portfolio: 0.0276 (10 companies with a debt to equity ratio less than 2 companies)), 8. Portfolio: 0.0250 (9 companies with a return on equity ratio greater than 0.20), 11. Portfolio: 0.0213 (5 companies with a beta coefficient less than 1) and 16. Portfolio: 0.0096 (11 companies with the previous year market return greater than 0.20 percent ). When we rank from small to large in terms of risk; 11. Portfolio: 1.3213 (5 companies with Beta Coefficient less than 1), 5. Portfolio: 1.4376 (10 companies with debt to equity ratio less than 2), 8. Portfolio: 1.4424 (9 companies with a return on equity ratio greater than 0.20), 16. Portfolio: 1.4437 (11 companies with a previous year market return greater than 0.20 percent), 14. Portfolio: 1.7905 (5 companies with the highest previous year market return) and 3. Portfolio: 1.8990 (5 companies with the lowest debt to equity ratio).