Çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatı'nın yeri, önemi ve kullanımı / Küçük Prens romanının b1 düzeyine uyarlanması

Abstract

Türkçe, dünyada kökleri binlerce yıl öncesine uzanan en zengin dillerden biridir. Ayrıca yüzyıllardır çok geniş bir coğrafyada, farklı ülkeler ve milletler tarafından konuşulan ve yazılan bir bilim, sanat ve kültür dilidir. Bir dilin yaygın, geçerli ve işlevsel olması onun, diğer diller arasındaki konumunu ve kıymetini belirler. Türkçe, bu özellikleriyle dünya dilleri arasında itibarlı ve önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte dünyadaki politik, ekonomik ve kültürel değişim süreci Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine hız ve hareketlilik kazandırmıştır.Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen yetişkinlerin yanı sıra çocukların sayısı da yadsınamayacak ölçüde çoktur. Çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yurt içinde ve yurt dışında oldukça yaygındır. Ancak bu alanda yapılan uygulamalar teorik bir altyapıya sahip olmamakla birlikte çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde izlenecek yol, uygulanacak yöntem ve kullanılacak materyallerin eksikliği bir sorun teşkil etmektedir. Çünkü çocukların dünyası, yetişkinlerin dünyasından farklıdır. Bu nedenle öğretim sürecinde, çocukların yaşlarının yanı sıra fiziksel, bilişsel, sosyal gelişimleri ve ailevî, toplumsal, kültürel durumları göz önünde bulundurularak materyal hazırlanmalıdır. Bu bağlamda öğretime uygun temalar içeren çocuk edebiyatı metinlerini, belirlenen dil düzeylerine göre uyarlayarak alana kazandırmak faydalı ve gereklidir.Bu çalışmada, çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ilk önce 'çocuğun özellikleri' göz önünde bulundurularak uygulanabilecek yöntem ve teknikler açıklanmıştır. Bunun yanı sıra çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının yeri, kullanımı ve önemine değinilmiş; okuma becerisini artırmada çocuk edebiyatı metinlerinin ve metinlerle ilgili okuma-anlama etkinliklerinin nasıl yapılması gerektiği üzerinde durulmuştur. Ayrıca, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin uyarlama teknikleri açıklanmış ve bu bağlamda Dünya Çocuk Edebiyatı'nın en önemli eserlerinden biri olan 'Küçük Prens' adlı roman, örnek bir metin olarak B1 seviyesine uyarlanmış ve tezin son kısmına eklenmiştir. Uyarlama yapılırken Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metni'nin okuma kazanımları ve dil bilgisi yapılarına ilişkin esaslar dikkate alınmıştır. Sonuç olarak hem çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sahadaki eksikliklere dikkat çekilmiş ve bunlara yönelik çözüm önerileri sunulmuş hem de çocuk edebiyatının, öğretim sürecine dâhil edilerek çocukların Türkçeyi öğrenirken edebî okuma zevklerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Turkish is one of the richest languages in the world, whose roots go back thousands of years. It is also a language of science, art and culture that has been spoken and written by different countries and nations in a very wide geography for centuries. The prevalence, validity and functionality of a language determines its position and value among other languages. With these features, Turkish has a prestigious and important place among the world languages. In addition, the political, economic and cultural changes in the world has brought speed and dynamism to the teaching of Turkish as a foreign language.The number of children as well as adults learning Turkish as a foreign language is undeniably high. Teaching Turkish as a foreign language to children is very common in Turkey and abroad. However, the practices in this field do not have a theoretical background. In addition to that the lack of systematic methods to be followed in teaching Turkish as a foreign language to children, the techniques to be applied and materials to be used pose a problem. Because the world of children is different from the world of adults. Therefore, in the teaching process, materials should be prepared by considering the physical, cognitive, social development and familial, social and cultural conditions of children as well as their ages. In this context, it is useful and necessary to adapt children's literature texts containing themes suitable for teaching by adapting them according to the determined language levels.In this study, the methods and techniques that can be applied in teaching Turkish as a foreign language to children, firstly by considering the 'children's characteristics' are explained. In addition, the place, use and importance of children's literature in teaching Turkish as a foreign language to children were mentioned; It has been emphasized how children's literature texts and reading-comprehension activities related to texts should be done to increase reading skills. In addition, text adaptation techniques in teaching Turkish as a foreign language are explained and in this context, the novel `The Little Prince`, one of the most important works of World Children's Literature, has been adapted to B1 level as a sample text and added to the last part of the thesis. While adapting, the principles regarding the reading achievements and grammar structures of the `Common European Framework of Reference for Languages` were taken into account. As a result, both the deficiencies in the field of teaching Turkish as a foreign language to children have been pointed out and solutions have been presented, and it has been aimed to develop children's literary reading tastes while learning Turkish by including children's literature in the teaching process.